Một nghiên cứu gần đây đã tiết lộ thông tin bất ngờ về nguồn gốc của khoai tây hiện đại. Tổ tiên của loài cây này là kết quả của sự lai ghép tự nhiên giữa một loài cà chua hoang và một họ hàng xa có tên Etuberosum, xảy ra cách đây 9 triệu năm. Sự kiện này đã tạo ra một loài thực vật mới có khả năng hình thành củ, cơ quan lưu trữ dinh dưỡng giúp cây trồng thích nghi với môi trường lạnh giá dần tại dãy Andes.

Nhóm các nhà sinh học tiến hóa và chuyên gia giải mã gene quốc tế đã công bố phát hiện của mình trên tạp chí khoa học Cell. Họ đã phân tích 450 bộ gene từ các giống khoai tây hoang và thuần hóa, và kết quả cho thấy khoảng 14 triệu năm trước, cà chua hoang và Etuberosum từng cùng tách ra từ một tổ tiên chung. Đến khoảng 9 triệu năm trước, sự lai giống tự nhiên giữa hai nhánh này đã tạo ra loài cây có khả năng mọc củ, tiền thân của khoai tây hiện đại.

Etuberosum chỉ gồm 3 loài, có hình dáng hoa và lá giống khoai tây nhưng không mọc củ. Các loài này hiện nay chỉ xuất hiện ở một số nơi biệt lập như đảo Juan Fernández giữa Thái Bình Dương và rừng nhiệt đới ở Chile. Việc tiến hóa để mọc củ đã giúp khoai tây có lợi thế vượt trội trong môi trường khắc nghiệt, từ đó mở rộng chủng loài và tạo nên sự đa dạng phong phú như ngày nay.

Giáo sư Sanwen Huang, chủ tịch Viện Khoa học nông nghiệp nhiệt đới Trung Quốc, trưởng nhóm nghiên cứu, chia sẻ rằng khám phá gene ẩn sau củ khoai tây có thể giúp các nhà nghiên cứu tạo ra giống khoai mới thích nghi tốt hơn với biến đổi khí hậu, sâu bệnh hay khô hạn. Hiện đã có hơn 100 loài khoai tây hoang mọc củ, dù không phải loài nào cũng ăn được do chứa độc tố.

Khoai tây hiện là cây lương thực quan trọng thứ ba toàn cầu, chỉ sau lúa mì và lúa gạo, góp phần vào 80% lượng calo nhân loại tiêu thụ. Hiểu được nguồn gốc tiến hóa của khoai tây có thể giúp các nhà nghiên cứu tạo ra giống khoai mới với đặc tính tốt hơn. Tổ chức Lương nông của Liên Hiệp Quốc (FAO) đã quyết định lấy năm 2008 là Năm quốc tế khoai tây, nhằm tôn vinh giá trị của loại củ này.

Khoai tây vẫn là cứu cánh tại nhiều vùng khô hạn, mùa hè ngắn và địa hình cao, nơi mà lúa hay ngô không thể trồng được. Và nguồn gốc kỳ lạ của loài củ này, một sự kết hợp tình cờ giữa hai giống cây chẳng liên quan, lại chính là điều khiến nó đặc biệt.

Trong bối cảnh thị trường lao động ngày càng cạnh tranh, việc lựa chọn ngành học đã trở thành một quyết định chiến lược quan trọng cho tương lai. Mới đây, Viện CFA và Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York đã công bố những phát hiện mới về ngành tài chính và các ngành học khác. Ngành tài chính, vốn được xem là ‘con đường vàng’ đến sự ổn định và thu nhập cao, đang dần mất vị thế trước các ngành học ít được chú ý như dinh dưỡng, xây dựng, nông nghiệp.

Báo cáo của Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York đã chỉ ra sự trỗi dậy của các ngành nhân văn, lĩnh vực lâu nay bị xem là ‘kém thực dụng’. Điều này cho thấy thị trường lao động đang có sự dịch chuyển trong tiêu chí tuyển dụng. Theo kết quả khảo sát của Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York, các ngành học đại học có tỷ lệ thất nghiệp thấp nhất tại Mỹ bao gồm: Khoa học dinh dưỡng (0,4%), Dịch vụ xây dựng (0,7%), Khoa học động thực vật (1%), Kỹ thuật xây dựng (1%), Giáo dục đặc biệt (1%), Nông nghiệp (1,2%), Giáo dục mầm non (1,3%), Kỹ thuật hàng không vũ trụ (1,4%), Điều dưỡng (1,4%), và Khoa học trái đất (1,5%).

Những số liệu này cho thấy các ngành STEM như khoa học máy tính, từng là điểm nóng tuyển dụng trong suốt giai đoạn hậu đại dịch, cũng ghi nhận tỷ lệ thất nghiệp cao. Trong khi đó, nhu cầu tuyển dụng sinh viên tốt nghiệp các ngành khoa học xã hội và nhân văn lại đang gia tăng. Sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (AI) đang góp phần làm đảo lộn những định hướng nghề nghiệp truyền thống. Nếu trước đây, các ngành công nghệ và tài chính được xem là ‘vùng đất hứa’ thì nay, nhu cầu về tư duy sáng tạo, khả năng giao tiếp, xử lý tình huống – những kỹ năng đặc trưng của khối ngành nhân văn – lại ngày càng được đề cao.

Ông Peter Watkins, Giám đốc cao cấp phụ trách chương trình đại học của Viện CFA, cho rằng AI đang thay đổi cả giá trị của tấm bằng đại học. Ông Robert Goldstein, Giám đốc vận hành của tập đoàn BlackRock, cũng thẳng thắn thừa nhận công ty đang ưu tiên tuyển dụng sinh viên các ngành như lịch sử, văn học Anh – những người có khả năng tư duy tổng hợp, phân tích sâu sắc và linh hoạt trong môi trường công nghệ biến đổi. Trong bối cảnh AI dần đảm nhiệm các công việc mang tính kỹ thuật, khả năng ‘làm người’ – với tư duy phản biện, sáng tạo và cảm xúc – trở thành lợi thế cạnh tranh mới.

Lựa chọn ngành học cần cân bằng giữa đam mê và thực tế. Kết quả khảo sát và số liệu thực tế đều cho thấy sinh viên ngày nay ngày càng thực tế hơn trong việc lựa chọn ngành học. Tuy nhiên, điều đó không đồng nghĩa với việc chỉ nên chọn ngành ‘hot’. Ngược lại, những ngành tưởng chừng ít ‘ăn khách’ lại đang khẳng định vai trò ngày càng quan trọng trong kỷ nguyên AI.

Thị trường lao động đang không ngừng biến động. Một ngành có thể là ‘ngôi sao’ hôm nay nhưng trở nên dư thừa chỉ sau vài năm. Chính vì vậy, các bạn trẻ cần hiểu rõ thế mạnh, sở thích của bản thân, đồng thời cập nhật thường xuyên thông tin về nhu cầu nhân lực và xu hướng nghề nghiệp trong tương lai. Chọn ngành học không chỉ là bước khởi đầu cho sự nghiệp, mà còn là quyết định chiến lược về đầu tư cá nhân. Trong bối cảnh AI và công nghệ số đang làm thay đổi sâu sắc thị trường lao động, một tấm bằng đại học chỉ phát huy giá trị khi nó được lựa chọn dựa trên sự kết hợp hài hòa giữa đam mê, năng lực cá nhân và hiểu biết thực tế về xu hướng nghề nghiệp.

Học sinh, sinh viên cần hướng tới sự linh hoạt, khả năng thích ứng và tư duy dài hạn – những yếu tố ngày càng được các nhà tuyển dụng đánh giá cao. Để có thể thành công trong thị trường lao động đầy biến động, việc lựa chọn ngành học phù hợp và phát triển các kỹ năng cần thiết là điều quan trọng. Từ đó, các bạn trẻ có thể nắm bắt được cơ hội và tạo ra một tương lai ổn định và thành công cho bản thân.