Cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine đã bước vào giai đoạn mới với những diễn biến phức tạp trên nhiều mặt trận. Trong tháng 6, Nga đã đạt được những thành tựu đáng kể về lãnh thổ, nhờ vào lợi thế về quân số và không lực. Mục tiêu của Nga không chỉ đơn thuần là kiểm soát lãnh thổ mà còn nhằm làm suy yếu năng lực quân sự của Ukraine một cách có hệ thống.

Nga đã tăng cường tấn công trên nhiều mặt trận, từ vùng Sumy ở phía Bắc đến Zaporizhzhia ở phía Nam. Hiện Nga kiểm soát hơn 2/3 khu vực Donetsk – tâm điểm của cuộc giao tranh mặt đất. Tại thành phố chiến lược Kostiantynivka, Nga đã chiếm được một khu vực sâu 16km, phần nào bao vây quân đội Ukraine từ các hướng Đông, Nam và Tây.

Lần đầu tiên kể từ khi xung đột nổ ra hơn 3 năm trước, Nga đã tiến vào tỉnh Dnipropetrovsk ở miền Đông Ukraine. Binh lính Ukraine cho biết quân đội Nga thường sử dụng 2 chiến thuật chính để tiến quân là dùng máy bay không người lái, pháo và bom lượn trước khi tấn công như vũ bão vào tiền tuyến của đối phương.

Ukraine đáp trả bằng cách cử các đơn vị tinh nhuệ được trang bị máy bay không người lái tới để vá lỗ hổng trên tiền tuyến. Tuy nhiên, các đợt tấn công dồn dập đang gây sức ép lớn lên quân đội Ukraine vốn đã lép vế về quân số.

Những đợt tiến công này giúp Nga đạt được thành quả lớn nhất về lãnh thổ trong tháng 6. Theo Deep State – một tổ chức Ukraine chuyên theo dõi xung đột qua hình ảnh UAV và mạng lưới quân sự, Nga đã kiểm soát hơn 550km vuông lãnh thổ của Ukraine trong tháng 6, so với 450 km vuông trong tháng 5.

Dù vậy, cần đặt những con số này trong bối cảnh Nga chỉ đang chiếm được dưới 0,1% lãnh thổ Ukraine mỗi tháng. Với tốc độ đó, Moscow sẽ mất nhiều năm để chiếm toàn bộ 4 vùng lãnh thổ mà nước này tuyên bố sáp nhập vào năm 2022.

Nga đang gia tăng sức ép lên các thành phố của Ukraine bằng các cuộc tập kích bằng máy bay không người lái được sản xuất hàng loạt. Trong những tuần gần đây, Nga đã triển khai số lượng UAV kỷ lục nhắm vào Ukraine.

Tuần trước, Không quân Ukraine cho biết Nga đã phóng 728 máy bay không người lái và mồi nhử chỉ trong một đêm. Các chuyên gia nhận định, với đà mở rộng năng lực sản xuất, Nga có thể sớm thực hiện các đợt tập kích với quy mô hơn 1.000 UAV mỗi lần vào mùa thu.

Thủ đô Kiev là mục tiêu chính trong các đợt tập kích dữ dội gần đây. Ngoài UAV, Nga còn sử dụng tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo. Dù Ukraine có nhiều hệ thống phòng không, thậm chí dùng cả lưới đánh cá để chặn UAV nhưng chỉ duy nhất hệ thống Patriot của Mỹ có thể đánh chặn tên lửa đạn đạo.

Về phía Ukraine, khả năng duy trì cuộc xung đột cũng có thể phụ thuộc vào các yếu tố bên ngoài trong bối cảnh chính quyền Tổng thống Trump đưa ra những tín hiệu trái chiều liên quan đến cam kết và năng lực tiếp tục viện trợ quân sự cho Kiev.

Tuần trước, Tổng thống Trump tuyên bố các nước NATO sẽ mua vũ khí từ Mỹ để chuyển cho Ukraine. Một số nước NATO đã đề xuất mô hình Mỹ bán vũ khí cho đồng minh, sau đó các đồng minh sẽ chuyển số vũ khí đó cho Ukraine.

Cách làm này vừa mang lại lợi ích tài chính cho Mỹ, vừa giúp ông Trump tránh bị cáo buộc can dự trực tiếp vào cuộc xung đột. Tuần trước, ông Trump khẳng định sẽ thực hiện chiến lược này.

Mục tiêu của Điện Kremlin không chỉ dừng lại ở việc kiểm soát một số vùng lãnh thổ tại Ukraine. Điện Kremlin nhiều lần tuyên bố sẽ tiếp tục chiến dịch quân sự cho đến khi buộc được Kiev chấp nhận các điều kiện hòa bình của Nga.

Một số nhà quan sát cho rằng, mục tiêu của Nga là làm suy yếu tiềm lực quân sự của Ukraine. Ukraine từ chối nhượng bộ những yêu cầu này. Tuy nhiên, trong vòng đàm phán gần đây tại Istanbul, lần đối thoại trực tiếp đầu tiên giữa hai bên kể từ đầu xung đột, phái đoàn Nga vẫn thể hiện rõ quyết tâm theo đuổi các mục tiêu của Moscow đến cùng.

Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov ngày 20/7 cho biết Nga sẵn sàng đàm phán hòa bình với Ukraine, nhưng việc đạt được các mục tiêu vẫn là ưu tiên hàng đầu.

Trong bối cảnh hiện nay, cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine vẫn còn nhiều diễn biến phức tạp và khó lường. Các bên đang tiếp tục tìm kiếm giải pháp hòa bình, nhưng đồng thời cũng chuẩn bị cho các kịch bản xấu hơn.

Hệ thống phòng không tầm ngắn Pantsir của Nga đã chứng minh vị thế của mình trong lĩnh vực phòng thủ không gian, đặc biệt với khả năng đối phó đa dạng các loại mục tiêu từ tên lửa, đạn pháo đến máy bay không người lái (UAV). Mới đây, Tập đoàn quốc phòng Rostec của Nga đã phát triển và bắt đầu cung cấp một loại tên lửa mini mới, mang tên mã TKB-1055, được thiết kế đặc biệt cho hệ thống Pantsir-SMD-E, nhằm nâng cao hiệu quả chống lại các mối đe dọa từ UAV.

Tên lửa TKB-1055 được giới thiệu lần đầu tại Triển lãm Quốc phòng Thế giới 2024 ở Riyadh, Ả Rập Xê Út, và sau đó xuất hiện tại triển lãm Fleet-2024 ở Kronstadt, Nga. Đây là một loại đạn dẫn đường phòng không tầm ngắn, được tối ưu hóa để tiêu diệt các mục tiêu nhỏ như UAV, với tầm bắn tối đa khoảng 7km, so với 20km của tên lửa 57E6-E tiêu chuẩn trên các biến thể Pantsir trước đây.

Điểm nổi bật của TKB-1055 là kích thước nhỏ gọn, cho phép hệ thống Pantsir-SMD-E mang theo số lượng đạn lớn hơn đáng kể, lên đến 48 tên lửa trong một module chiến đấu, so với 12 tên lửa 57E6-E trên các phiên bản cũ. Điều này mang lại lợi thế vượt trội về ‘sức chứa đạn’ (magazine depth), giúp hệ thống đối phó hiệu quả với các cuộc tấn công đồng loạt từ nhiều UAV, một kịch bản ngày càng phổ biến trong chiến tranh hiện đại.

Cùng với tên lửa TKB-1055, Rostec đã giới thiệu biến thể mới của hệ thống Pantsir, được gọi là Pantsir-SMD-E, tại diễn đàn quân sự Army-2024 ở Moscow. Biến thể này được thiết kế đặc biệt để bảo vệ các mục tiêu cố định trước các cuộc tấn công bằng UAV, bao gồm cả các đợt tấn công số lượng lớn.

Pantsir-SMD-E được thiết kế như một module chiến đấu độc lập, có thể tích hợp trên nhiều loại khung gầm hoặc lắp đặt cố định. Hệ thống vẫn giữ cấu trúc xoay với hai radar tích hợp: một để phát hiện và theo dõi mục tiêu, một để điều khiển hỏa lực cho các tên lửa dẫn đường bằng lệnh. Các radar mới được nâng cấp từ kinh nghiệm thực chiến tại Syria, giúp cải thiện khả năng theo dõi và tấn công đồng thời nhiều mục tiêu.

Hệ thống Pantsir đã chứng minh hiệu quả trong các cuộc xung đột thực tế, đặc biệt tại Trung Đông, nơi Nga, Syria và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất sử dụng nó để bắn hạ rocket, đạn pháo và UAV. Pantsir-SMD-E, với chữ E biểu thị phiên bản xuất khẩu, được Rostec và KBP nhắm đến cả quân đội Nga và thị trường quốc tế.

Sự phát triển của TKB-1055 và Pantsir-SMD-E phản ánh xu hướng hiện đại trong tác chiến phòng không: tập trung vào các giải pháp kinh tế và hiệu quả để đối phó với UAV giá rẻ, vốn có thể được triển khai số lượng lớn để áp đảo hệ thống phòng thủ.

Căng thẳng leo thang: Iran và Israel đối đầu

Iran đã phát động một cuộc tấn công đáp trả quy mô lớn vào Israel vào đêm 13/6, nhắm vào hai thành phố lớn nhất của nước này là Jerusalem và Tel Aviv.

Quân đội Israel cho biết, Iran đã phóng khoảng 100 quả tên lửa và phần lớn đã bị đánh chặn hoặc rơi trước khi tới được mục tiêu. Hai quan chức Mỹ xác nhận quân đội Mỹ đã hỗ trợ đánh chặn các tên lửa Iran nhắm vào Israel.

Kênh Channel12 của Israel đưa tin có hai người bị thương nặng, 8 người bị thương vừa và 34 người bị thương nhẹ do trúng mảnh đạn. Một số tòa nhà đã bị trúng tên lửa trong cuộc tấn công của Iran, trong đó có một khu chung cư ở Ramat Gan, gần Tel Aviv.

Cuộc tấn công của Iran và phản ứng của Israel

Hãng thông tấn nhà nước IRNA của Iran cho biết Tehran đã phóng hàng trăm tên lửa đạn đạo nhằm vào Israel sau khi Israel tấn công cơ sở hạt nhân ngầm ở Natanz và sát hại một số chỉ huy quân sự hàng đầu của Iran.

Đại sứ Iran tại Liên Hợp Quốc Amir Saeid Iravani cho biết, ở nước này, đã có 78 người thiệt mạng trong các cuộc tấn công của Israel, bao gồm cả các quan chức quân sự cấp cao, và hơn 320 người bị thương, chủ yếu là dân thường.

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cảnh báo chiến dịch quân sự của Israel sẽ tiếp tục trong nhiều ngày tới cho đến khi mối đe dọa về hạt nhân từ Iran bị loại bỏ.

Phản ứng của cộng đồng quốc tế

Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố vẫn chưa quá muộn để Tehran chấm dứt chiến dịch ném bom của Israel thông qua một thỏa thuận về chương trình hạt nhân.

Cố vấn An ninh Quốc gia Israel Tzachi Hanegbi nhận định hành động quân sự đơn lẻ sẽ không thể tiêu diệt hoàn toàn chương trình hạt nhân của Iran, nhưng có thể tạo điều kiện cho một thỏa thuận lâu dài, do Mỹ dẫn dắt nhằm loại bỏ mối đe dọa này.

Các cuộc không kích của Israel vào Iran và động thái trả đũa của Iran vẫn làm dấy lên lo ngại về nguy cơ bùng phát xung đột khu vực trên diện rộng.