Nguyễn Xuân Thương, một người đàn ông 34 tuổi, đã tạo nên một bước ngoặt đáng kể trong cuộc đời mình khi quyết định từ bỏ sự nghiệp kinh doanh thành công để theo đuổi đam mê với lĩnh vực Tâm lý học. Quyết định này không chỉ đòi hỏi sự can đảm mà còn là một quá trình cân nhắc kỹ lưỡng, đánh dấu một hành trình nhiều năm giằng co giữa việc kinh doanh và đam mê.

Với sự nỗ lực không ngừng nghỉ, Thương đã đạt được thành quả xứng đáng khi giành được học bổng Chevening của Chính phủ Anh. Học bổng này không chỉ giúp Thương có cơ hội theo học tại University College London (UCL), một trong những trường hàng đầu thế giới, mà còn mở ra cánh cửa để anh tiếp cận với nhiều cơ hội mới trong lĩnh vực Tâm lý học.

Quá trình chuẩn bị và quyết định để theo đuổi học bổng Chevening không hề đơn giản đối với Thương. Anh đã phải chuẩn bị trong nhiều năm, không chỉ về mặt học thuật mà còn về cả tinh thần và định hướng nghề nghiệp. Việc từ bỏ một sự nghiệp kinh doanh thành công để theo đuổi một lĩnh vực mới đòi hỏi sự tự tin và niềm đam mê mãnh liệt.

University College London, với lịch sử lâu đời và danh tiếng về chất lượng giảng dạy, là điểm đến lý tưởng cho bất kỳ ai muốn theo học trong lĩnh vực Tâm lý học. Tại UCL, Thương sẽ có cơ hội học hỏi từ những chuyên gia hàng đầu trong ngành và tiếp cận với nhiều nguồn tài nguyên, cơ sở vật chất hiện đại.

Khi chia sẻ về hành trình của mình, Thương thể hiện sự hào hứng và cảm kích trước cơ hội mà mình đã nhận được. Anh nhấn mạnh rằng quyết định theo đuổi đam mê với Tâm lý học là một bước ngoặt quan trọng trong cuộc đời mình, giúp anh cảm thấy thỏa mãn và có ý nghĩa hơn.

“Học bổng Chevening không chỉ giúp tôi có thể theo học tại một trong những trường đại học hàng đầu thế giới mà còn cho tôi cơ hội kết nối với nhiều người đến từ khắp nơi trên thế giới”, Thương nói. “

Lời khuyên của tôi cho những bạn trẻ đang muốn theo đuổi đam mê của mình là hãy dám ước mơ lớn và luôn sẵn sàng đón nhận thử thách.”

Tìm hiểu thêm về học bổng Chevening và cơ hội du học tại Anh.

Trong thời đại công nghệ số đang phát triển mạnh mẽ như hiện nay, nhiều ngành học đang có cơ hội phát triển và được dự đoán sẽ bùng nổ trong 10-20 năm tới. Công nghệ không chỉ mở ra cánh cửa cho các ngành học trực tiếp liên quan như Khoa học máy tính, Khoa học dữ liệu, Công nghệ robot hay Kỹ thuật phần mềm, mà còn cho những ngành học khác tưởng chừng không liên quan trực tiếp nhưng lại đang âm thầm hưởng lợi và mở ra cơ hội nghề nghiệp rộng lớn.

Có một số ngành học đang ‘hưởng ké’ từ sự phát triển của công nghệ nhưng lại mở ra cơ hội nghề nghiệp rộng lớn, thậm chí còn dễ tiếp cận hơn với nhiều học sinh phổ thông không thiên về kỹ thuật nặng. Dưới đây là 5 ngành học tiêu biểu:

1. Logistics và Quản lý chuỗi cung ứng: Ngành này đã trải qua một sự thay đổi lớn khi AI và dữ liệu lớn được áp dụng vào mọi khâu từ dự báo nhu cầu, theo dõi hàng hóa, quản lý tồn kho cho tới tối ưu tuyến đường. Các chuyên viên logistics hiểu công nghệ vừa giỏi quản lý vận hành, vừa có tư duy số hóa đang có cơ hội phát triển lớn. Với sự phát triển không ngừng của thương mại điện tử và kinh tế toàn cầu, nhu cầu về chuyên gia logistics và quản lý chuỗi cung ứng ngày càng tăng cao.

2. Marketing số: Ngành Marketing số (Digital Marketing) trở thành điểm giao thoa thú vị giữa tư duy sáng tạo và kỹ năng phân tích dữ liệu. Người làm marketing buộc phải hiểu dữ liệu và biết cách phân tích tệp khách hàng, tối ưu chiến dịch bằng công nghệ. Trong thời đại kỹ thuật số, các doanh nghiệp ngày càng chú trọng vào việc xây dựng và thực hiện chiến lược marketing số để tiếp cận khách hàng một cách hiệu quả.

3. Ngôn ngữ học tính toán: Ngành Ngôn ngữ học tính toán vốn nằm giao thoa giữa Ngôn ngữ học và Khoa học máy tính bỗng trở thành mảnh đất màu mỡ nhờ sự phát triển mạnh mẽ của AI. Sinh viên ngành này học về cấu trúc ngôn ngữ, dịch máy, phân tích cảm xúc, gán nhãn văn bản, xây dựng chatbot… Ngôn ngữ học tính toán mở ra cơ hội phát triển trong lĩnh vực xử lý ngôn ngữ tự nhiên, dịch máy và trợ lý ảo.

4. Thiết kế trải nghiệm người dùng (UX/UI): Ngành UX/UI hiện nay không chỉ còn là ‘mỹ thuật số’, mà đã phát triển thành lĩnh vực nghiên cứu hành vi, phân tích thói quen và thử nghiệm trên nền tảng dữ liệu lớn. Chuyên gia UX/UI đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra các sản phẩm và dịch vụ kỹ thuật số thân thiện, trực quan và dễ sử dụng cho người dùng.

5. Tâm lý học: Ngành Tâm lý học hiện đại đang ngày càng gắn chặt với công nghệ. Các chuyên gia tâm lý hiểu cách con người suy nghĩ và phản ứng đang có cơ hội phát triển lớn trong lĩnh vực công nghệ, giáo dục, trị liệu… Tâm lý học ứng dụng trong công nghệ giúp cải thiện trải nghiệm người dùng, phát triển các sản phẩm phù hợp với nhu cầu và hành vi con người.

Những ngành học này có thể không quá ‘kỹ thuật’, nhưng nếu được đào tạo bài bản và cập nhật công nghệ thường xuyên, bạn sẽ trở thành nhân sự mà cả thị trường đang khao khát vì vừa hiểu con người, vừa biết cách dùng công nghệ để phục vụ con người. Bằng cách kết hợp kiến thức chuyên môn với kỹ năng công nghệ, bạn có thể mở ra nhiều cơ hội nghề nghiệp trong thời đại công nghệ số.

Vụ việc nhà thiết kế Nguyễn Công Trí bị bắt giữ vì liên quan đến ma túy đã gây ra một cơn “địa chấn” trong dư luận. Tuy nhiên, điều khiến nhiều người quan tâm không chỉ dừng lại ở hành vi vi phạm pháp luật của một cá nhân, mà còn lan sang một hiện tượng gây tranh cãi hơn: sự cảm thông, tiếc nuối, thậm chí là bênh vực công khai từ một bộ phận người nổi tiếng dành cho nhà thiết kế này.

Tại sao một hành vi vi phạm pháp luật rõ ràng lại được nhìn nhận dưới lăng kính cảm thông? Đâu là những yếu tố tâm lý ẩn sau xu hướng bảo vệ “người trong giới” bất chấp sai phạm? Liệu tài năng và những cống hiến trong quá khứ có thể trở thành một dạng “kim bài miễn tử” cho những lỗi lầm hiện tại?

Thượng tá, Tiến sĩ Đào Trung Hiếu, chuyên gia tội phạm học, đã có cuộc trao đổi với phóng viên Chuyên trang Sinh Viên Việt Nam, Báo Tiền Phong để giải mã hiện tượng này. Theo ông Hiếu, thực tế đây không phải lần đầu chúng ta chứng kiến hiện tượng một bộ phận người nổi tiếng bày tỏ sự cảm thông với đồng nghiệp khi người đó bị phát hiện vi phạm pháp luật. Điều khiến dư luận bức xúc là sự cảm thông này diễn ra trong bối cảnh thông tin chính thức từ cơ quan chức năng cho biết NTK Nguyễn Công Trí bị bắt giữ với số lượng ma túy lớn.

Dưới góc độ tâm lý xã hội, đây là biểu hiện của một hiện tượng gọi là “thiên vị trong nhóm nội bộ” (in-group favoritism). Khi một cá nhân thuộc về một nhóm nghề nghiệp, xã hội hoặc văn hóa cụ thể, những người trong cùng nhóm ấy sẽ có xu hướng bảo vệ nhau, ngay cả khi cá nhân đó có hành vi sai trái.

Ông Hiếu cũng chỉ ra rằng sự kiện này cũng phản ánh hiệu ứng “halo” (ánh hào quang) – tức là khi một người nổi tiếng, tài năng hoặc có thành tích đáng ngưỡng mộ trong một lĩnh vực nào đó, người ta có xu hướng đánh giá tích cực về mọi khía cạnh khác của họ.

Có ba nhóm nguyên nhân chủ yếu dẫn đến hiệu ứng tâm lý này, theo ông Hiếu. Thứ nhất, là yếu tố tâm lý xã hội mang tính bản năng. Thứ hai, là cơ chế tự phòng vệ tâm lý của những người hoạt động trong lĩnh vực có mức độ căng thẳng, áp lực cao. Thứ ba, là văn hóa “tha thứ chọn lọc” và sự lẫn lộn giữa tài năng và đạo đức trong xã hội Việt Nam.

Ông Hiếu cũng nhấn mạnh rằng nếu một người có tài năng kiệt xuất và đóng góp nhiều cho xã hội sẽ nhận được sự cảm thông lớn hơn khi người đó mắc lỗi là một cách nghĩ nguy hiểm và có phần sai lệch. Pháp luật không phân biệt người giỏi hay dở – hành vi vi phạm đều phải xử lý nghiêm minh, bất kể thân phận, danh tiếng.

Sự cảm thông chỉ có ý nghĩa khi người phạm tội ăn năn, hối cải, tự nhận thức sai lầm và hợp tác với cơ quan chức năng. Còn nếu cảm thông theo kiểu “bỏ qua cho nhau”, thì đó là sự xúc phạm đến công lý và những người đang tuân thủ pháp luật mỗi ngày.

Trước vụ việc này, dư luận chia thành hai phe. Dưới góc độ tâm lý, ông Hiếu cho rằng sự phân cực dư luận là điều dễ hiểu, bởi hai nhóm này đại diện cho hai hệ quy chiếu giá trị khác nhau.

Nếu chúng ta quá dễ dàng bênh vực cho người nổi tiếng khi họ làm sai, điều này sẽ ảnh hưởng thế nào đến suy nghĩ và hành vi của giới trẻ về việc phải sống và thượng tôn pháp luật, ông Hiếu cho rằng đây là vấn đề cốt lõi và nghiêm trọng nhất. Giới trẻ đang sống trong kỷ nguyên truyền thông đại chúng, mạng xã hội, nơi mà người nổi tiếng không chỉ là nghệ sĩ – họ còn là biểu tượng văn hóa.

Tóm lại, pháp luật là ranh giới cuối cùng bảo vệ trật tự xã hội. Người nổi tiếng, với sức ảnh hưởng lớn càng cần phải hiểu rõ giới hạn hành vi của mình. Cảm thông là điều cần thiết, nhưng không thể dùng nó để che đậy sai trái. Một xã hội văn minh là nơi mà mọi người, không phân biệt địa vị, đều bình đẳng trước pháp luật.

Nhiều phụ huynh hiện nay đang lo lắng khi con mình không thích dọn dẹp và để giường ngủ bừa bộn. Tuy nhiên, các nghiên cứu tâm lý gần đây đã chỉ ra rằng sự bừa bộn có thể có tác động tích cực đến sự sáng tạo của trẻ. Một nghiên cứu của nhà tâm lý học Vohs vào năm 2023 đã chỉ ra rằng những người ở trong môi trường bừa bộn có khả năng sáng tạo cao hơn 30% so với những người ở trong môi trường gọn gàng.

Cụ thể, nghiên cứu này đã yêu cầu 48 người tham gia liệt kê những công dụng sáng tạo của quả bóng bàn trong một căn phòng ‘gọn gàng’ hoặc ‘bừa bộn’. Kết quả cho thấy số lượng và chất lượng ý tưởng sáng tạo do nhóm phòng bừa bộn đề xuất cao hơn đáng kể. Ngoài ra, một nghiên cứu mở rộng khác cũng chỉ ra rằng những người có giường bừa bộn đánh giá khả năng sáng tạo của mình cao hơn 50% so với những người có giường gọn gàng. Điều này cho thấy rằng môi trường hỗn loạn có thể trực tiếp thúc đẩy tư duy phân kỳ, cho phép mọi người thoát khỏi khuôn khổ trong thời gian ngắn và có khả năng liên tưởng tự do.

Về cơ bản, một môi trường hỗn loạn truyền đi các tín hiệu ‘ngẫu nhiên’, và các tín hiệu ngẫu nhiên trong một môi trường hỗn loạn kích thích mạng lưới tư duy của con người. Ví dụ, kích thích tư duy sáng tạo, tư duy số không,… Tư duy từ con số không bắt nguồn từ khái niệm lập ngân sách từ con số không vào những năm 1970. Nó đề cập đến một cách suy nghĩ xem xét lại các vấn đề từ đầu bằng cách thoát khỏi khuôn khổ và kinh nghiệm hiện có.

Cách suy nghĩ này ủng hộ việc gạt bỏ dữ liệu lịch sử và khuôn khổ hiện có và tái cấu trúc bản chất của thông tin hiện có. Mục đích của chế độ tư duy này là tìm kiếm sự đổi mới. Ba đặc điểm của nó là thiết lập lại từ đầu, định hướng mục tiêu và đột phá sáng tạo. Một môi trường hỗn loạn về cơ bản là một sự thiết lập lại, khiến các quy tắc và môi trường có trật tự trở nên ngẫu nhiên, cho phép mọi người tìm ra các giải pháp mới trong sự hỗn loạn.

Con đường cơ bản của sự sáng tạo do sự hỗn loạn mang lại là môi trường định hình lại các mô hình nhận thức thông qua tính dẻo của não. Rối loạn làm suy yếu cảm giác kiểm soát và kích hoạt mạng lưới chế độ mặc định/ACC của vỏ não vành trước DMN, do đó thúc đẩy các mối liên kết không liên quan từ xa và giải phóng tư duy khác biệt và sáng tạo của mọi người.

Tuy nhiên, mọi thứ đều quá mức, và trong khi sự hỗn loạn phá vỡ sự cân bằng mang đến những ý tưởng tuyệt vời, nó cũng đi kèm với một số ‘rủi ro’ nhất định. Ví dụ, một loạt hiệu ứng cửa sổ vỡ xuất hiện trong tâm lý học. Khi con người ở trong môi trường hỗn loạn trong thời gian dài, chức năng thùy trước trán của họ sẽ bị ức chế. Ngoài ra, môi trường lộn xộn sẽ làm tăng quá tải cảm giác ở một mức độ nhất định, làm tăng mức cortisol của một người, ức chế trạng thái thư giãn cần thiết cho tư duy sáng tạo và không có lợi cho tư duy phân kỳ.

Tóm lại, sự bừa bộn trong phòng sẽ có tác động đa chiều đến con người, vừa có lợi vừa có hại. Chúng ta cũng nên có thái độ biện chứng khi xem xét kết luận, bởi vì không bao giờ có một câu trả lời chuẩn mực cho việc làm thế nào để đạt được sự sáng tạo. Tham khảo thêm các kiến trúc sư để có thêm nhiều phương án thiết kế căn hộ giúp khơi gợi sự sáng tạo. Một căn phòng phù hợp với ngẫu tính cách của bạn sẽ kích thích óc tưởng tượng bay xa hơn.