Tháng Bảy – tháng của tri ân, của những tưởng nhớ và hoài niệm trong dạt dào cảm xúc thiêng liêng, chúng tôi đến nhà bà Mã Thị Dung, 89 tuổi, xóm Dẻ Đoóng, xã Hòa An – tấm gương vợ liệt sĩ đã vượt lên nỗi đau mất mát với sự hy sinh cao cả, lòng yêu nước và ý chí kiên cường, sống cuộc đời ý nghĩa trong hành trình góp phần viết nên trang sử vẻ vang của dân tộc.

Trong căn nhà nhỏ, bà Mã Thị Dung ngồi lặng lẽ với đôi mắt ngấn lệ, bàn tay xù xì nhẹ nhàng đặt lên bức ảnh của người chồng là liệt sĩ Nông Quang Khánh. Nhớ những tháng ngày hạnh phúc ngắn ngủi, nhớ dáng vẻ kiên cường anh dũng của chồng, nhớ mộ phần liệt sĩ trong sắc xanh của đại ngàn Nghĩa trang Liệt sĩ quốc gia Trường Sơn.

Năm 1962, chàng thanh niên mồ côi Nông Quang Khánh nhập ngũ, trong quá trình làm nhiệm vụ đã quen và cảm mến cô gái thùy mị, xinh đẹp Mã Thị Dung khi đó là đội viên thanh niên xung phong. Đầu năm 1964, hai người nên duyên vợ chồng, cuối năm 1964 hạnh phúc nhân đôi khi hai vợ chồng đón cô con gái đầu lòng Nông Thị Bền và đầu năm 1967 tiếp tục đón con trai Nông Trung Kiên ra đời.

Nhưng hạnh phúc ngắn ngủi chẳng tày gang, đến tháng 6/1967, giữa lúc cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của dân tộc bước vào giai đoạn ác liệt, chồng bà đã xung phong vào chiến trường phía Nam để được trực tiếp chiến đấu góp phần giải phóng quê hương. Hòa cùng vào đoàn quân Nam tiến, ông Khánh lên đường đánh giặc, còn bà Dung ở nhà trở lại công việc hằng ngày, chăm sóc con nhỏ cùng nỗi nhớ chồng cồn cào, da diết. Chiến tranh khốc liệt, bà Dung không nhận được tin tức hay lá thư nào của chồng nhưng bà Dung luôn vững tin, tự nhủ chồng bà sẽ trở về, 2 con sẽ được ở bên người cha bằng xương, bằng thịt chứ không phải qua những câu chuyện bà kể.

Nhưng chiến tranh kết thúc mà chồng bà mãi vẫn không trở về, đến năm 1977, sau bao mong ngóng thông tin của chồng, bà Dung nhận được lại là tin báo tử, máu xương người chồng bà thương nhớ đã hòa quyện nơi chiến trường. Đau đớn là thế nhưng bà cố gằng gượng đứng lên vì 2 con, vì niềm tự hào khi chồng anh dũng hy sinh để bảo vệ Tổ quốc trở thành động lực mạnh mẽ giúp bà không quản khó khăn, mất mát.

Sau niềm an ủi đã tìm được mộ phần của chồng, bà Dung trăn trở với nỗi niềm nên đưa ông về với quê hương để con cái được gần gũi chăm sóc phần mộ và để xứng đáng với tình hiếu nghĩa, đạo lý vợ chồng hay để ông nằm lại nơi chiến trường nơi ông và các đồng đội đã anh dũng chiến đấu và hy sinh. Hằng năm, bà và các con lại thu xếp thời gian vào thăm mộ ông Khánh, đến năm 2000, bà Dung mạnh mẽ quyết định không di dời hài cốt ông về với gia đình mà để ông Khánh yên nghỉ nơi linh thiêng khu mộ liệt sĩ Cao Bằng của Nghĩa trang Liệt sĩ quốc gia Trường Sơn.

Người vợ liệt sĩ như bà Mã Thị Dung cũng như bao người phụ nữ Việt Nam khác đều đã gói lại niềm riêng, sẵn sàng gạt tình yêu, hạnh phúc gia đình sang một bên để chồng yên tâm lên đường bảo vệ Tổ quốc. Mạnh mẽ vượt lên mọi mất mát, đau thương vẫn một lòng thờ chồng, nuôi con trưởng thành, là hậu phương vững chắc cho người lính đã nằm lại chiến trường phía Nam, góp phần cho đất nước hôm nay nở hoa.

Thành phố Hải Phòng hiện đang tổ chức một triển lãm ảnh và tư liệu có chủ đề “Uống nước nhớ nguồn” tại Trung tâm Văn hóa, Điện ảnh và Triển lãm Hải Phòng. Mặc dù không gian triển lãm không lớn, nhưng nó chứa đựng một chiều sâu lịch sử và những cảm xúc sâu sắc, đánh dấu những hy sinh lớn lao và tinh thần tri ân của dân tộc Việt Nam.

Triển lãm này mang đến cơ hội cho người dân thành phố và du khách có thể tưởng nhớ và tri ân các anh hùng liệt sĩ, thương binh và bệnh binh – những người đã dành cả cuộc đời mình cho độc lập và tự do của dân tộc. Thông qua hơn 150 tác phẩm ảnh và tư liệu quý, triển lãm tái hiện hành trình tri ân của lãnh đạo Đảng, Nhà nước với người có công, cũng như một phần lịch sử kháng chiến hào hùng và đầy cảm xúc của Việt Nam.

Một trong những điểm nhấn của triển lãm là những bức ảnh về lễ tưởng niệm tại vùng biển Cô Lin, Len Đao, Gạc Ma, và hình ảnh những người lính già ôm nhau trong lần hội ngộ đầy nước mắt. Những hình ảnh này không chỉ thể hiện sự tôn vinh và tri ân đối với những người đã hy sinh vì Tổ quốc, mà còn thể hiện sự kết nối giữa thế hệ hôm nay và quá khứ lịch sử.

Bên cạnh đó, triển lãm cũng phản ánh các hoạt động tri ân thiết thực của thành phố Hải Phòng trong nhiều năm qua, như xây dựng, sửa chữa hàng trăm ngôi nhà tình nghĩa, tặng quà lễ Tết và đầu tư nâng cấp nghĩa trang liệt sĩ. Những hoạt động này thể hiện sự quan tâm và chăm sóc của thành phố đối với những người có công và gia đình họ.

Câu chuyện về những thương binh “tàn nhưng không phế” cũng là một phần xúc động của triển lãm, minh chứng cho tinh thần Việt Nam bất khuất. Những câu chuyện này không chỉ thể hiện sự kiên cường và nghị lực của những người lính, mà còn thể hiện sự trân trọng và tôn vinh của xã hội đối với những người đã cống hiến cho Tổ quốc.

“Triển lãm hôm nay không chỉ là dịp tưởng niệm những người đã hy sinh vì Tổ quốc, mà còn là một lời nhắc nhở mạnh mẽ về trách nhiệm gìn giữ và phát huy thành quả cách mạng”, ông Vũ Khắc Lịch, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hải Phòng, chia sẻ. Ông cũng nhấn mạnh rằng triển lãm này là một hoạt động ý nghĩa, giúp người dân, đặc biệt là thế hệ trẻ, nhớ về truyền thống lịch sử và tinh thần “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc.

Tổng thể, triển lãm “Uống nước nhớ nguồn” không chỉ là một hoạt động tưởng nhớ quá khứ, mà còn là một lời nhắc nhở cho thế hệ hôm nay và mai sau về tinh thần “Uống nước nhớ nguồn” – một truyền thống quý báu của dân tộc Việt Nam. Qua triển lãm này, người dân và du khách có thể hiểu rõ hơn về lịch sử và giá trị của tinh thần tri ân, từ đó tiếp tục phát huy và gìn giữ truyền thống tốt đẹp này.