SpaceX đang triển khai các biện pháp để ngăn quân đội Ukraine sử dụng Starlink, dịch vụ Internet qua vệ tinh để điều khiển máy bay không người lái trong khu vực chiến sự với Nga.

>> Chiến sự Nga – Ukraine: Nga dồn lực tấn công phía Đông Ukraine

Binh lính Ukraine bên thiết bị kết nối Starlink. (Nguồn: Reuters)

SpaceX cảnh giác

Chủ tịch SpaceX Gwynne Shotwell cho biết rằng dịch vụ của công ty không dành cho hoạt động vũ khí hoá. Thời gian vừa qua, quân đội Ukraine đã sử dụng Starlink làm công cụ liên lạc băng thông rộng để chống lại quân đội Nga bằng cách điều khiển máy bay không người lái.

Bà Shotwell nói thêm, điều này đã vượt ra ngoài phạm vi thỏa thuận mà SpaceX giao kết với chính phủ Ukraine khi thỏa thuận ban đầu chỉ có mục đích nhân đạo, như cung cấp Internet băng thông rộng cho các bệnh viện, ngân hàng và gia đình bị ảnh hưởng bởi cuộc xung đột.

Được biết, SpaceX đã vận hành rất nhiều thiết bị đầu cuối Starlink đến Ukraine, qua đó cho phép quân đội nước này thực hiện việc liên lạc thông qua gần 4.000 vệ tinh mà SpaceX đã phóng lên quỹ đạo Trái đất. Quân đội Ukraine đã sử dụng khá hiệu quả máy bay không người lái để phát hiện các vị trí của đối phương, xác định mục tiêu cho hỏa lực tầm xa và thả bom; đồng thời giám sát các cuộc điều động của quân đội Nga và điều chỉnh chiến thuật của họ trên mặt đất. Các hoạt động này nhiều khả năng được hỗ trợ tốt từ hệ thống Starlink.

Trên thực tế, kể từ khi cuộc tấn công Ukraine của Nga bắt đầu, các vệ tinh đã trở thành vũ khí không thể thiếu đối với quân đội, cơ quan tình báo và các nhóm nhân đạo. Một số vệ tinh có thể theo dõi các chuyển động của quân đội vào ban đêm và phát hiện xe tăng ẩn dưới gốc cây.

Theo The Wall Street, ngay cả trước khi quân đội Nga tiến vào Ukraine, các vệ tinh giám sát thương mại đã cho thấy bản đồ các kế hoạch của Điện Kremlin. Vào tháng 2/2022, một vài ngày trước khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt, Tổng thống Nga Vladimir Putin nói rằng quân đội tập trung ở khu vực biên giới đang được rút đi.

Tuy nhiên, các hình ảnh vệ tinh cho thấy rằng Nga đã xây dựng một cây cầu từ Belarus để xe tăng có thể băng qua sông vào Ukraine. Công ty hình ảnh Planet Labs PBC, hợp tác với Lầu Năm Góc, cũng đã phát hiện ra cây cầu nhờ khoảng 200 vệ tinh quét toàn bộ đất nước mỗi ngày một lần.

SpaceX đã phóng khoảng 4.000 vệ tinh internet Starlink lên quỹ đạo Trái đất tầm thấp – Ảnh: AP

>> Chiến sự Nga- Ukraine: Tổng thống Ukraine toan tính gì khi đến châu Âu?

Đôi mắt từ bầu trời

Trong khi các vệ tinh của chính phủ Hoa Kỳ đắt tiền và có thể mất nhiều năm để xây dựng và triển khai, các vệ tinh thương mại tương đối rẻ và có thể cung cấp thông tin rất hữu ích. Mặc dù chúng có thể không cung cấp hình ảnh có chất lượng cao nhất, nhưng chúng có một lợi thế lớn: dữ liệu có thể được chia sẻ dễ dàng mà không bị hạn chế về tính bảo mật mà nhiều vệ tinh của chính phủ phải tuân theo.

Ngoài ra, có những công nghệ có thể cải thiện chất lượng ảnh chụp. Ví dụ: công ty Tây Ban Nha Tracasa sử dụng máy học sâu để tăng độ phân giải của hình ảnh từ các vệ tinh Sentinel-2 của Cơ quan Vũ trụ Châu Âu (ESA) lên gấp bốn lần, từ 10 mét/pixel trong mỗi hình ảnh lên 2,5 mét/pixel.

Tận dụng điều này, Ukraine đã được hưởng lợi từ thông tin được thu thập bởi nhiều vệ tinh giám sát thương mại với các khả năng khác nhau. Ngoài việc chụp ảnh quang học, một số có thể nhìn xuyên qua các đám mây và theo dõi chuyển động của quân đội vào ban đêm.

Theo ông Mike Greenley, Giám đốc điều hành của công ty công nghệ vũ trụ MDA của Canada nhận định điều này đặc biệt quan trọng vì “Ukraine là một nơi khó khăn và có nhiều mây che phủ”. Ông cũng chỉ ra rằng một số vệ tinh có thể phát hiện nơi các phương tiện đã di chuyển, ngay cả trong thời tiết xấu và xe tăng ẩn dưới tán cây.

Với tất cả những thông tin đến từ bầu trời này, Nga thấy khó che giấu các hành động quân sự của mình. Ngoài việc chiến đấu với các lực lượng Nga, Ukraine còn sử dụng hình ảnh vệ tinh để thu hút dư luận về phía mình bằng cách báo cáo các tội ác chiến tranh có thể xảy ra, theo dõi dòng người tị nạn và phát hiện các ngôi mộ tập thể. Trên thực tế, một số nhóm nhân đạo cũng sử dụng thông tin do vệ tinh thu thập để lập bản đồ về những khu vực xảy ra hỗn loạn và sơ tán dân thường.

Mặc dù Nga cũng đang cố gắng khai thác tiềm năng của các vệ tinh trong cuộc xung đột, nhưng một số nhà phân tích nghi ngờ rằng từ lâu họ đã sử dụng một đội vệ tinh giám sát nhỏ. Trong một số trường hợp, các thiết bị này dựa trên công nghệ lỗi thời do một số bộ phận khó nhập khẩu do lệnh trừng phạt của phương Tây. Ông Bart Hendrix, một nhà phân tích và chuyên gia về các chương trình vũ trụ của Nga cho biết rằng: “Có thể thấy, Nga đã thụt lùi trong quỹ đạo”.

Ông Pavel Podvig, một chuyên gia về quân đội Nga và là thành viên cấp cao tại Viện nghiên cứu giải trừ quân bị của Liên hợp quốc ở Geneva, chỉ ra hầu hết các cường quốc trên thế giới đều nhận thức được tiềm năng của những hình ảnh được thu thập bởi các vệ tinh. Đôi mắt trên bầu trời có thể hữu ích trong việc làm sáng tỏ các chi tiết của tất cả các cuộc xung đột.

Nếu quân đội Ukraine không còn được sử dụng Starlink cho mục tiêu chiến đấu chống lại Nga, thì đây là một thiệt hại lớn đối với quan đội nước này.

[wpcc-script language=”javascript” src=”https://diendandoanhnghiep.vn/js/raty/jquery.raty.js”]

Đánh giá của bạn:

[wpcc-script]

>>Startup SpaceX được định giá lên 127 tỷ USD khi mở đợt huy động vốn mới

Cuộc đua internet vệ tinh

Thế giới ngày càng kết nối hơn bao giờ hết, nhưng vẫn còn những khoảng cách đáng kể đối với một số người dùng—đặc biệt là những người ở vùng nông thôn và vùng sâu vùng xa.

Băng thông rộng vệ tinh từ mặt ý tưởng đã phát triển thành một ngành công nghiệp do Starlink của SpaceX dẫn đầu. Đây là nỗ lực lấp đầy các khoảng trống mà các phương tiện kết nối trên mặt đất, cáp và sợi quang hiện không đạt được.

Sự trỗi dậy của ngành công nghiệp băng thông rộng vệ tinh đã khiến nhiều công ty viễn thông như AT&T và Verizon phải điều chỉnh các chiến lược kinh doanh của họ để hợp tác với những công ty mới.

“Không thể bao phủ từng ngõ ngách của nước Mỹ bằng bất kỳ công nghệ đơn lẻ nào, nhưng chúng tôi tin rằng mình có thể gần chạm tới điều đó bằng cách kết hợp giữa mạng mặt đất và mạng vệ tinh,” Chris Sambar, chủ tịch mạng của AT&T, cho biết cho biết trong một video vào tháng 12 năm 2022 về mối quan hệ hợp tác với nhà cung cấp vệ tinh AST SpaceMobile.

Mặc dù khoảng 90% hộ gia đình Mỹ có dịch vụ internet tính đến tháng 12 năm 2022, theo Nhóm nghiên cứu Leichtman, nhưng ước tính hàng chục triệu người Mỹ vẫn chưa có khả năng truy cập băng thông rộng, đặc biệt là ở các vùng nông thôn. Đó là cơ hội lớn: Người ta dự đoán thị trường băng thông rộng vệ tinh sẽ đạt tổng cộng hơn 135 tỷ USD vào năm 2031.

Scott Wisniewski, giám đốc chiến lược của AST SpaceMobile, cho biết trong một tuyên bố với CNET rằng AST SpaceMobile dự kiến sẽ phóng các vệ tinh thương mại đầu tiên vào cuối năm nay và “cung cấp các dịch vụ băng thông rộng gián đoạn vào năm 2024”.

Băng thông rộng vệ tinh từ mặt ý tưởng đã phát triển thành một ngành công nghiệp

>>Tập đoàn SpaceX của tỷ phú Elon Musk trên đà trở thành công ty khởi nghiệp lớn nhất nước Mỹ

Về phần mình, Verizon đã công bố quan hệ đối tác với Dự án Kuiper của Amazon vào tháng 11 năm 2021, tập trung vào việc cung cấp khả năng kết nối cho các vùng sâu vùng xa và phục vụ như một “giải pháp đường trục” nhằm kết nối các mạng “lõi” với các mạng con.

“Có nhiều thứ vệ tinh không thể làm và nhiều thứ chúng ta không thể làm. Điều đó rất phức tạp và đó là lý do chúng tôi muốn kết hợp hai giải pháp cho cả doanh nghiệp và khách hàng,” Sowmyanarayan Sampath, Giám đốc điều hành của Verizon Business, nói vào thời điểm đó.

Sampath cho biết sự hợp tác của Verizon và Project Kuiper bắt nguồn từ mối quan hệ mà họ đã xây dựng xung quanh AWS vào năm 2019, khi Verizon thử nghiệm nền tảng đám mây AWS Wavelength trên nền tảng điện toán 5G Edge của mình.

Ngày nay, các nhà cung cấp băng thông rộng kế thừa có thể ít lo lắng hơn về những thách thức tiềm ẩn từ vệ tinh so với các kết nối không dây cố định, nhưng các chuyên gia cho rằng mạng không dây cố định có thể có tổng thị trường nhỏ hơn so với băng thông rộng mặt đất truyền thống.

Về phần mình, mối đe dọa tiềm ẩn lớn nhất đối với thị trường băng thông rộng vệ tinh có thể là việc các nhà cung cấp băng thông rộng cũ lắp đặt và xây dựng cáp quang ở các khu vực mới, nơi cáp quang có thể cung cấp các kết nối nhanh hơn và đáng tin cậy hơn so với vệ tinh, ít nhất là vào thời điểm hiện tại.

Mark Dankberg, Giám đốc điều hành của Viasat cho biết trong một cuộc gọi thu nhập vào tháng 2 năm 2022 rằng việc mở rộng mạng cáp và xây dựng mạng cáp quang mới “có lẽ là một yếu tố quan trọng hơn” so với việc xây dựng mạng không dây cố định.

“Tôi nghĩ rằng [băng thông rộng vệ tinh] là giải pháp tương đối đặc thù. Vấn đề kinh tế là điều phải cân nhắc khi bạn mở rộng quy mô và có quá nhiều người dùng truy cập các vệ tinh đó. Bạn không thể cung cấp toàn bộ băng thông đủ cho khách hàng,” Sambar nói. “Nếu bạn có một giải pháp trên mặt đất, tốt nhất là cáp quang hoặc một trạm kết nối không dây, đó sẽ là một giải pháp ưu tiên.”