Thói quen kiểm tra điện thoại ngay sau khi thức dậy có thể gây ra những tác động tiêu cực đáng kể đến não bộ và tinh thần của con người. Khi não bộ vẫn chưa hoàn toàn tỉnh táo, việc tiếp nhận một lượng lớn thông tin từ mạng xã hội, tin tức, hay công việc có thể dẫn đến tình trạng căng thẳng, khó tập trung và mệt mỏi kéo dài.

Ngay sau khi thức dậy, não bộ con người thường ở trong trạng thái “sóng alpha”, một giai đoạn chuyển tiếp giữa trạng thái ngủ và tỉnh. Trong thời gian này, tâm trí thường thư giãn, dễ dàng sáng tạo và ít bị phân tán. Đây được coi là thời điểm vàng để suy nghĩ tích cực hoặc nuôi dưỡng những ý tưởng mới. Tuy nhiên, khi ngay lập tức cầm điện thoại lên kiểm tra, não bộ sẽ bị đẩy vào trạng thái cảnh giác cao độ, làm mất đi cơ hội tận dụng thời gian vàng này.

Sự hiện diện của mạng xã hội mang lại cho người dùng cảm giác được kết nối, nhưng đồng thời cũng có thể nhanh chóng hút cạn sự tập trung và năng lượng tinh thần. Việc lướt điện thoại vào buổi sáng vô tình tạo ra cho não bộ một cơ chế “tìm kiếm phần thưởng”, khi con người liên tục tìm kiếm cảm giác vui vẻ từ những video, tin tức nóng, hoặc tương tác ảo. Hệ quả là trong phần còn lại của ngày, bộ não sẽ khó duy trì được sự tập trung bền vững, dễ bị xao nhãng và mất kiên nhẫn.

Một nghiên cứu của National Sleep Foundation vào năm 2021 chỉ ra rằng việc sử dụng thiết bị điện tử vào đầu và cuối ngày có thể ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng giấc ngủ. Việc này có thể khiến cơ thể rối loạn nhịp sinh học, gây khó khăn trong việc ngủ sâu và dẫn đến tình trạng mệt mỏi vào ngày hôm sau.

Không chỉ gây ra căng thẳng, mạng xã hội còn có thể trở thành “bẫy” tâm lý, khiến người dùng dễ dàng rơi vào cảm giác tự ti và chán nản khi so sánh cuộc sống của mình với những người khác trên mạng xã hội. Những hình ảnh về cuộc sống hoàn hảo và thành công rực rỡ của người khác có thể dễ dàng gây ra tổn thương tâm lý, đặc biệt là vào buổi sáng.

Để cải thiện tình trạng này và tăng cường sức khỏe tâm trí, chuyên gia khuyên rằng nên dành một chút thời gian sau khi thức dậy mà không chạm vào điện thoại. Thay vào đó, hãy bắt đầu ngày mới bằng các hoạt động nhẹ nhàng như vươn vai, uống nước, tập vài động tác yoga, thiền, hoặc đơn giản là ngồi yên vài phút để hít thở sâu. Việc viết ra các mục tiêu trong ngày hoặc dành một chút thời gian để suy nghĩ tích cực cũng có thể giúp thiết lập tinh thần vững vàng.

Chuyên gia Nicole Venola nhấn mạnh rằng những phút đầu ngày là thời điểm quý giá để nuôi dưỡng sức khỏe tâm trí. Chỉ cần thay đổi một thói quen nhỏ, như không cầm điện thoại ngay khi vừa tỉnh dậy, bạn đã giúp não bộ có cơ hội nghỉ ngơi đúng cách và chuẩn bị tốt hơn cho mọi thử thách trong ngày.

Một nghiên cứu gần đây được công bố trên tạp chí Nature Communications đã chỉ ra rằng đại dịch Covid-19 đã gây ra những tác động nghiêm trọng đến tốc độ lão hóa não bộ, đặc biệt là ở người lớn tuổi, nam giới và những người gặp khó khăn về kinh tế. Qua việc phân tích các bản chụp não của 15.334 người trưởng thành khỏe mạnh, các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng não bộ của những người này đã lão hóa nhanh hơn trung bình 5,5 tháng so với trước khi đại dịch bùng phát. Điều đáng chú ý là hiệu ứng này xuất hiện ngay cả ở những người không bị nhiễm bệnh.

Các nghiên cứu trước đây đã cho thấy rằng nhiễm SARS-CoV-2 có thể làm trầm trọng thêm tình trạng thoái hóa thần kinh và suy giảm nhận thức ở người cao tuổi. Tuy nhiên, nghiên cứu này lại tập trung vào tác động của giai đoạn đại dịch đối với quá trình lão hóa não bộ. Quá trình lão hóa não liên quan đến đại dịch rõ rệt nhất ở những người tham gia lớn tuổi và nam giới, những người được biết là dễ bị thay đổi thần kinh hơn khi bị căng thẳng so với phụ nữ. Não bộ của những người gặp khó khăn, chẳng hạn như thất nghiệp, thu nhập thấp và sức khỏe kém, cũng lão hóa nhanh hơn so với người tham gia khác.

Khi đánh giá những người tham gia đã hoàn thành bài kiểm tra nhận thức ở cả hai lần chụp não, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng chỉ những người nhiễm SARS-CoV-2 mới có dấu hiệu suy giảm nhận thức, như giảm tính linh hoạt về tinh thần và tốc độ xử lý. Điều này cho thấy rằng đại dịch đã gây ra những tác động phức tạp và đa dạng đến sức khỏe não bộ của con người.

Các chuyên gia cho rằng cần phải nghiên cứu thêm để tìm hiểu mối liên hệ nhân quả giữa đại dịch và lão hóa não bộ, cũng như để làm rõ cơ chế đằng sau tác động này. Tuy nhiên, nghiên cứu này đã nhấn mạnh tầm quan trọng của môi trường đại dịch đối với sức khỏe tâm thần và thần kinh. Tác động của đại dịch đối với sức khỏe não bộ có thể chưa đủ nghiêm trọng để ảnh hưởng đến độ nhạy bén về tinh thần, nhưng nó có thể có ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe não bộ nếu không được giải quyết.

Các chuyên gia đề xuất rằng việc tìm hiểu và đưa ra những chỉ dẫn cụ thể về cách giảm thiểu tác động của đại dịch đối với sức khỏe não bộ là rất cần thiết. Điều này có thể bao gồm các biện pháp như tăng cường hỗ trợ tâm lý, cải thiện điều kiện kinh tế xã hội, và phát triển các chiến lược để giảm thiểu căng thẳng và lo lắng. Bằng cách hiểu rõ hơn về tác động của đại dịch đối với sức khỏe não bộ, chúng ta có thể phát triển các biện pháp hiệu quả để giảm thiểu và ngăn chặn những tác động tiêu cực này.