Phó Chủ tịch UBND TP.HCM Bùi Xuân Cường đã yêu cầu Sở Tài chính khẩn trương đôn đốc nhà đầu tư hoàn thiện hồ sơ đề xuất đầu tư dự án tuyến đường sắt đô thị tốc độ cao nối trung tâm TP.HCM với Cần Giờ theo quy định. Đồng thời, chủ trì, phối hợp với Sở Xây dựng và các đơn vị liên quan rà soát quy định pháp luật có liên quan trong lĩnh vực đường sắt, tham mưu, đề xuất về quy trình, thủ tục đầu tư đối với các dự án đường sắt đô thị do nhà đầu tư đề xuất (không sử dụng vốn ngân sách); báo cáo UBND TP.HCM trong tháng 7-2025.

Trước đó, vào ngày 2-6, Sở Tài chính đã tổ chức buổi làm việc với Sở Xây dựng, Sở Nông nghiệp và Môi trường… cùng Tập đoàn Vingroup và Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển đường sắt cao tốc VinSpeed về đề xuất đầu tư tuyến đường sắt đô thị tốc độ cao kết nối trung tâm TP.HCM với Cần Giờ. Thông qua cuộc họp, sau khi nghe ý kiến của các sở ngành, nhà đầu tư đề xuất thực hiện đầu tư dự án bằng nguồn vốn trực tiếp theo quy định pháp luật về đầu tư. Do đó, Sở Tài chính đã đề nghị nhà đầu tư hoàn thiện hồ sơ đề xuất đầu tư dự án và nộp tại Sở Tài chính để có cơ sở xem xét, thẩm định theo quy định.

Theo Sở Tài chính, hiện nay nhà đầu tư đang hoàn thiện hồ sơ đề xuất đầu tư dự án. Sau khi nhận được hồ sơ, Sở Tài chính sẽ tổ chức thẩm định dự án đầu tư. Theo quy hoạch, tuyến đường sắt đô thị kết nối trung tâm đi Cần Giờ (tuyến số 12) có chiều dài 48,7km. Điểm đầu tại đường Nguyễn Văn Linh (đoạn giữa nút giao với đường Nguyễn Thị Thập và đường Lý Phục Man), và điểm cuối tại khu đất 39ha tiếp giáp dự án Khu đô thị du lịch lấn biển Cần Giờ.

Hiện nay, nhà đầu tư đang tổ chức khảo sát, lập hồ sơ đề xuất dự án theo chủ trương của thành phố. Vừa qua, Quốc hội thông qua Luật Đường sắt 2025 bổ sung thêm một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt để đầu tư phát triển đường sắt, đường sắt đô thị. Trong đó đặc biệt quan tâm đến thu hút khối doanh nghiệp tư nhân tham gia đầu tư đường sắt, bao gồm cả đường sắt đô thị. Như vậy, cùng với các dự án đường sắt và đường sắt đô thị khác tại TP.HCM đang triển khai, tuyến đường sắt đô thị tốc độ cao kết nối trung tâm với Cần Giờ sẽ được áp dụng ngay các cơ chế đặc thù để đẩy nhanh tiến độ dự án.

Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển đường sắt cao tốc VinSpeed cho biết đang quyết liệt và đẩy mạnh việc tuyển dụng nhân sự để triển khai dự án đường sắt cao tốc TP.HCM – Cần Giờ và Hà Nội – Quảng Ninh. Với dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam, công ty đang chờ quyết định phê duyệt chủ đầu tư từ phía Chính phủ. Theo đó, Công ty VinSpeed đang tuyển dụng các vị trí, gồm kỹ sư BIM cao cấp; BIM Manager/trưởng phòng BIM; Technology transfer specialist/chuyên viên cao cấp (chuyển giao công nghệ); technology manager/trưởng phòng công nghệ – railway; kỹ sư xây dựng cao cấp – công trình hầm/cầu; kỹ sư xây dựng cao cấp – railway; kỹ sư cơ điện – hệ thống thông tin tín hiệu đường sắt; Technical manager/trưởng phòng kỹ thuật – railway… VinSpeed hy vọng sẽ tiếp tục nhận được sự ủng hộ và hợp tác từ các đối tác trong thời gian tới.

Về tiến độ dự án, đại diện VinSpeed cho biết đang tích cực làm việc với các bên liên quan để hoàn thiện hồ sơ đề xuất đầu tư dự án. Dự kiến, dự án sẽ được triển khai trong thời gian tới nếu các thủ tục pháp lý được hoàn thiện và phê duyệt. Tuy nhiên, đại diện VinSpeed cũng cho biết sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức và khó khăn trong quá trình triển khai dự án, đặc biệt là về mặt pháp lý và tài chính.

Trước những thách thức và khó khăn đó, VinSpeed đang nỗ lực làm việc với các cơ quan chức năng và các bên liên quan để tìm kiếm giải pháp và đảm bảo tiến độ dự án. Đồng thời, công ty cũng đang tích cực chuẩn bị nguồn lực và nhân sự cần thiết để triển khai dự án một khi được phê duyệt.

Sáng 16/6, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh trình bày trước Quốc hội tờ trình bổ sung dự án Luật Đường sắt sửa đổi. Dự án luật này được kỳ vọng sẽ tạo ra một hành lang pháp lý đột phá, khuyến khích sự tham gia của doanh nghiệp tư nhân trong lĩnh vực đường sắt.

Đột phá trong chính sách phát triển đường sắt

Dự thảo luật đã được bổ sung các cơ chế, chính sách đặc thù để đầu tư phát triển hệ thống đường sắt. Điều này không chỉ đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án mà còn khuyến khích doanh nghiệp tư nhân tham gia vào hoạt động kinh doanh đường sắt.

Theo tờ trình của Chính phủ, dự thảo luật đã luật hóa 23 cơ chế, chính sách đặc thù nhằm đẩy mạnh phân cấp, phân quyền và khuyến khích doanh nghiệp tư nhân tham gia.

Các chính sách đặc thù bao gồm ưu đãi tín dụng cho tổ chức hoạt động kinh doanh đường sắt tại địa bàn khó khăn, ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp cho doanh nghiệp đầu tư phát triển công nghiệp đường sắt.

Ngoài ra, dự thảo luật còn miễn thuế nhập khẩu đối với hàng hóa phục vụ dự án mà trong nước chưa sản xuất được. Điều này giúp giảm chi phí và thúc đẩy tiến độ dự án.

Dự thảo luật dành riêng một chương quy định về đầu tư xây dựng đường sắt, bao gồm các chính sách về điều chỉnh quy hoạch, huy động nguồn lực, trình tự thủ tục đầu tư, và quản lý hợp đồng.

Thách thức và giải pháp

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy cho biết, Ủy ban thống nhất đề nghị thông qua dự án luật tại Kỳ họp thứ 9. Tuy nhiên, cần hoàn thiện các cơ chế, chính sách đặc thù để đảm bảo tính đồng bộ và hiệu quả.

Ủy ban đề nghị cần rà soát, bổ sung quy định giới hạn cơ chế, chỉ áp dụng khi chứng minh hiệu quả vượt trội và có cơ chế giám sát chặt chẽ để ngăn ngừa rủi ro.

Ngoài ra, việc quy định hiệu lực sớm của luật cần được cân nhắc kỹ lưỡng để đảm bảo khả thi và tránh chồng chéo trong áp dụng pháp luật.

Đèo Cả – Kỳ tích 100 năm cho đường sắt Việt Nam

Tại sự kiện “Động lực đầu tư công: Góc nhìn người trong cuộc” do HSC tổ chức, ông Nguyễn Quang Huy, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Tập đoàn Đèo Cả cho biết, hiện nay, Đèo Cả đang triển khai dự án hầm đường sắt Khe Nét (Quảng Bình) – một trong những dự án đường sắt quan trọng bậc nhất trong gần 100 năm qua ở Việt Nam.

“Có lẽ đây là dự án hầm đường sắt triển khai mới trong vòng gần 100 năm qua ở Việt Nam. Với hầm đường sắt Khe Nét, chúng tôi dự kiến hoàn thành vào cuối năm nay”, ông Huy nói.

Khu vực đèo Khe Nét có địa hình phức tạp, hiểm trở nằm trên địa phận xã Hương Hóa và Kim Hóa, huyện Tuyên Hóa (Quảng Bình), dài hơn 10 km, có 43 đường cong nguy hiểm với độ cao hơn 700m so với mực nước biển, độ dốc khoảng 17 phần nghìn.

Đường sắt khu vực đèo Khe Nét là đoạn “thắt cổ chai” tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông cho các đoàn tàu trên tuyến đường sắt Bắc Nam. Theo đơn vị quản lý tuyến đường, đường sắt đoạn qua đèo Khe Nét đi qua 32 khúc cua hẹp phải dùng ray hộ bánh. Tàu khách qua đây chỉ chạy được 20-25 km/giờ, tàu hàng thì luôn phải có thêm đầu máy đẩy mới qua được.

Dự án cải tạo đường sắt khu vực đèo Khe Nét có tổng chiều dài 6.790m, điểm đầu tại Km413+700 thuộc địa phận xã Hương Hoá, điểm cuối Km420+490 thuộc địa phận xã Kim Hóa, huyện Tuyên Hóa, tỉnh Quảng Bình.

Dự án có tổng mức đầu tư là 2.011 tỷ đồng, sử dụng vốn vay ODA từ quỹ EDCF của Chính phủ Hàn Quốc và vốn đối ứng của Chính phủ Việt Nam.

Dự án gồm 2 gói thầu, gói XL01 thi công xây dựng 2 hầm đường sắt, tổng chiều dài 935m, thời gian thực hiện 23 tháng, do liên danh Công ty Ilsung – Tập đoàn Đèo Cả thực hiện.

Hầm số 2 chính thức được đào thông vào 30/10/2024 và hầm số 1 chính thức được đào thông vào ngày 8/6/2025.

Liên danh nhà thầu đã huy động hơn 250 cán bộ, kỹ sư, công nhân cùng 30 thiết bị chuyên dụng, tổ chức 4 mũi thi công đồng loạt, vận hành “3 ca, 4 kíp” để đảm bảo tiến độ đề ra.

Ông Nguyễn Duy Sông – Phó Giám đốc Ban Điều hành gói thầu cho biết: “Chúng tôi xác định đây không chỉ là nhiệm vụ thi công, mà là bài kiểm tra toàn diện về năng lực tổ chức, khả năng làm chủ kỹ thuật thi công hầm và tính linh hoạt ứng phó trước địa chất khó lường.”

Hầm đường sắt Khe Nét được thi công theo công nghệ NATM “hệ Đèo Cả” – đã và đang áp dụng tại nhiều công trình hầm quy mô lớn trên cả nước.

Theo kế hoạch, toàn bộ gói thầu XL01 sẽ được hoàn thành trong tháng 12/2025.