Luật Đất đai 2024 quy định cụ thể các trường hợp thu hồi sổ đỏ mà người dân cần biết để bảo vệ quyền lợi của mình. Sổ đỏ, hay còn gọi là giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất, là giấy tờ pháp lý quan trọng liên quan trực tiếp đến quyền lợi của người sử dụng đất.

Khoản 2 Điều 152 Luật Đất đai 2024 liệt kê sáu trường hợp mà sổ đỏ sẽ bị Nhà nước thu hồi, bao gồm:

Thứ nhất, khi Nhà nước thu hồi toàn bộ diện tích đất ghi trong giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở, giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở, giấy chứng nhận quyền sở hữu công trình xây dựng, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất đã cấp.

Thứ hai, trong trường hợp cấp đổi sổ đỏ. Khi người sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất cần cấp đổi sổ đỏ, cơ quan có thẩm quyền sẽ thu hồi sổ đỏ cũ để cấp mới.

Thứ ba, khi người sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất đăng ký biến động đất đai, tài sản gắn liền với đất mà phải cấp mới sổ đỏ. Việc này thường xảy ra khi có thay đổi về thông tin của người sử dụng đất hoặc tài sản gắn liền với đất.

Thứ tư, sổ đỏ đã cấp không đúng thẩm quyền, không đúng đối tượng sử dụng đất, không đúng diện tích đất, không đủ điều kiện được cấp, không đúng mục đích sử dụng đất hoặc thời hạn sử dụng đất hoặc nguồn gốc sử dụng đất theo quy định của pháp luật đất đai tại thời điểm cấp. Trong trường hợp này, cơ quan có thẩm quyền sẽ xem xét và quyết định thu hồi sổ đỏ đã cấp.

Cụ thể, với trường hợp sổ đỏ đã cấp không đúng quy định, nếu việc thu hồi sổ đỏ mà không thuộc trường hợp người được cấp giấy chứng nhận đã thực hiện chuyển nhượng, thì sẽ có bốn trường hợp xảy ra:

Trường hợp Tòa án có thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai có bản án, quyết định có hiệu lực thi hành, trong đó có kết luận về việc thu hồi sổ đỏ thì việc thu hồi được thực hiện theo bản án, quyết định đó.

Trường hợp cơ quan thanh tra có văn bản kết luận giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định của pháp luật thì cơ quan Nhà nước có thẩm quyền có trách nhiệm xem xét, nếu kết luận đó là đúng thì quyết định thu hồi.

Trường hợp xem xét, xác định giấy chứng nhận đã cấp là đúng quy định của pháp luật thì phải thông báo lại cho cơ quan thanh tra.

Trường hợp cơ quan có thẩm quyền cấp sổ đỏ phát hiện giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định thì kiểm tra lại, thông báo cho người sử dụng đất biết rõ lý do và quyết định thu hồi giấy chứng nhận đã cấp.

Thứ năm, giấy chứng nhận đã cấp bị Tòa án có thẩm quyền tuyên hủy.

Thứ sáu, trường hợp đấu giá, giao quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất theo yêu cầu của Tòa án, cơ quan thi hành án mà người phải thi hành án không nộp giấy chứng nhận đã cấp.

Ngoài ra, việc thu hồi sổ đỏ đã cấp không thuộc trường hợp nêu trên chỉ được thực hiện khi có bản án hoặc quyết định của Tòa án đã được thi hành hoặc văn bản kiến nghị của cơ quan thi hành án về việc thi hành bản án, quyết định theo quy định của pháp luật, trong đó có nội dung yêu cầu thu hồi giấy chứng nhận đã cấp.

Đối với trường hợp thu hồi sổ đỏ mà người sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất không giao nộp thì cơ quan có thẩm quyền quyết định hủy giấy chứng nhận đã cấp.

Nếu bạn đang cân nhắc xây dựng một căn nhà 3 tầng 1 tum vào cuối năm nay với ngân sách 1,5 tỷ đồng, thì có một số yếu tố bạn cần xem xét kỹ lưỡng. Căn nhà của bạn có diện tích mặt sàn khoảng 80m2, và bạn đang băn khoăn liệu có nên triển khai xây dựng ngay hay nên chờ đến năm sau.

Theo chuyên gia tư vấn về xây dựng, giá vật liệu như sắt thép, xi măng, gạch… đã tăng từ 10-20% so với năm ngoái và không có dấu hiệu giảm trong tương lai gần. Vì vậy, nếu gia đình đã sẵn sàng về tài chính và đất đai, nên cân nhắc triển khai xây dựng sớm để có chỗ ở ổn định.

Về ngân sách 1,5 tỷ đồng, chuyên gia tư vấn cho biết, với diện tích xây dựng khoảng 320m2 (3 tầng + 1 tum), suất xây dựng phần thô và nhân công hoàn thiện hiện nay khoảng 4,5-5,5 triệu đồng/m2. Như vậy, tổng chi phí phần thô và hoàn thiện cơ bản sẽ khoảng 1,6 tỷ đồng.

Điều này có nghĩa là ngân sách 1,5 tỷ đồng của bạn chỉ đủ cho phần xây dựng ở mức tiết kiệm hoặc cơ bản. Để hoàn thiện khá đẹp và làm nội thất, bạn cần chuẩn bị thêm khoảng 200-300 triệu đồng.

Để tối ưu chi phí, gia chủ nên ưu tiên hoàn thiện phần nhà trước, sau đó đầu tư dần nội thất theo khả năng tài chính. Ngoài ra, việc tìm nhà thầu uy tín, ký hợp đồng rõ ràng cũng là yếu tố quan trọng để tiết kiệm chi phí và đảm bảo chất lượng công trình.

Vì vậy, nếu bạn đã sẵn sàng về tài chính và đất đai, thì việc triển khai xây dựng sớm có thể là một lựa chọn tốt. Tuy nhiên, bạn cần xem xét kỹ lưỡng ngân sách và kế hoạch xây dựng của mình để đảm bảo rằng bạn có thể hoàn thành căn nhà một cách hiệu quả và chất lượng.

Trước khi quyết định, bạn nên tham khảo thêm ý kiến của các chuyên gia tư vấn và nhà thầu xây dựng để có được cái nhìn tổng quan và chính xác hơn về dự án của mình.

Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao phát triển tôm Bạc Liêu, nằm tại phường Hiệp Thành, tỉnh Cà Mau, được coi là một trong những dự án trọng điểm của ngành tôm cả nước. Tuy nhiên, sau gần 7 năm triển khai, khu nông nghiệp này vẫn chưa thể đưa vào hoạt động dù đã tiêu tốn hàng trăm tỷ đồng.

Dự án được khởi công vào năm 2018 với diện tích 418 ha, bao gồm các hạng mục như hệ thống đường, điện, kênh cấp nước, kênh thải nước, cổng, tường rào… với kinh phí lên đến 175 tỷ đồng từ nguồn ngân sách tỉnh. Giai đoạn II của dự án đang được triển khai với kinh phí 194 tỷ đồng từ nguồn ngân sách của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

Mặc dù đã hoàn thành cơ sở hạ tầng giai đoạn I, nhưng khu công nghiệp này vẫn chưa thể hoạt động do vướng mắc về tên gọi và cơ chế cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, cho thuê đất. Các doanh nghiệp vẫn chưa được cấp đất, cho thuê đất để đầu tư vào khu công nghiệp.

Để sớm vận hành hiệu quả, vào năm 2020, UBND tỉnh Bạc Liêu đã tổ chức Hội đồng tuyển chọn dự án đầu tư vào khu, tập trung vào 4 lĩnh vực chính: quy trình nuôi và thiết bị phụ trợ, sản xuất tôm giống, nghiên cứu sản xuất thức ăn, vi sinh. Kết quả, đã tuyển chọn được 9 dự án tham gia đầu tư trình diễn.

Tuy nhiên, hiện nay, Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao phát triển tôm Bạc Liêu đang gặp một số khó khăn, vướng mắc về xây dựng cơ sở hạ tầng, quản lý và sử dụng đất, cơ chế hoạt động của ban quản lý.

Trước những khó khăn này, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau Lê Văn Sử đã tiến hành kiểm tra thực tế và có buổi làm việc với các bên liên quan. Tại buổi làm việc, ông Sử nhấn mạnh rằng Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao phát triển tôm Bạc Liêu được Trung ương đặc biệt quan tâm và kỳ vọng trở thành đầu tàu dẫn dắt ngành tôm của cả nước. Do đó, cần sớm khắc phục khó khăn để đảm bảo hoạt động hiệu quả.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh cũng thống nhất xây dựng lại Đề án tổ chức bộ máy, vị trí việc làm để phù hợp với quy định hiện nay. Đồng thời, lưu ý Ban Quản lý khẩn trương xây dựng kế hoạch cụ thể các nhiệm vụ từ nay đến cuối năm, ưu tiên đưa vào kế hoạch những nội dung có thể triển khai ngay.

Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao phát triển tôm Bạc Liêu được thành lập và ban hành quy chế theo Quyết định số 649/QĐ-TTg ngày 24.5.2017 của Thủ tướng Chính phủ. Dự án có tổng mức đầu tư hơn 3.217 tỷ đồng và được kỳ vọng sẽ trở thành một trong những khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao hàng đầu của cả nước.

Chiều ngày 10/7, tại Hà Nội, Bộ Giao thông Vận tải đã tổ chức lễ ký kết một dự án quan trọng nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho sản xuất nông nghiệp. Ông Lê Văn Bình, Phó Cục trưởng Cục Quản lý đất đai (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, với 84% diện tích đất tự nhiên là đất nông nghiệp, chính sách đất đai đóng vai trò nền tảng quan trọng để phát triển nông nghiệp.

Ông Bình cho biết, mặc dù chính sách đất đai đã được thể chế hóa trong Luật Đất đai năm 2024 và các văn bản hướng dẫn thi hành, một số tồn tại trong quản lý và sử dụng đất nông nghiệp vẫn còn tồn tại. Nghị quyết 18-NQ/TW ngày 16/6/2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII đã chỉ ra những tồn tại này và đề ra các quan điểm chỉ đạo để khắc phục.

Một trong những điểm nổi bật của Luật Đất đai năm 2024 là việc nâng hạn mức giao đất nông nghiệp. Cụ thể, hạn mức giao đất trồng cây lâu năm cho cá nhân không quá 10 ha đối với xã, phường, thị trấn ở đồng bằng; không quá 30 ha đối với xã, phường, thị trấn ở trung du, miền núi. Hạn mức giao đất rừng phòng hộ, đất rừng sản xuất là rừng trồng cho cá nhân không quá 30 ha đối với mỗi loại đất.

Thời hạn sử dụng đất cũng đã được nâng lên so với trước kia. Người trực tiếp sản xuất nông nghiệp được Nhà nước giao đất, công nhận quyền sử dụng đất (đối với phần diện tích trong hạn mức giao đất) với thời hạn là 50 năm, khi hết thời hạn này, họ được tiếp tục sử dụng đất theo thời hạn quy định mà không phải làm thủ tục gia hạn.

Ông Lê Văn Bình cho biết, quy định này tạo điều kiện thuận lợi cho người trực tiếp sản xuất nông nghiệp khi thực hiện các quyền chuyển đổi, chuyển nhượng, góp vốn bằng quyền sử dụng đất, hợp tác sản xuất, kinh doanh bằng quyền sử dụng đất, thế chấp quyền sử dụng đất… Luật Đất đai 2024 cũng cho phép cá nhân và doanh nghiệp mở rộng hạn mức nhận chuyển quyền sử dụng đất nông nghiệp lên không quá 15 lần hạn mức giao đất.

Liên quan đến vấn đề chuyển đổi mục đích sử dụng đất, ông Mai Văn Phấn, Phó Cục trưởng Cục Quản lý đất đai (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, Luật Đất đai 2024 đã xóa bỏ khung giá đất, đồng thời giao cho địa phương trách nhiệm ban hành bảng giá đất phù hợp với thực tiễn, áp dụng từ ngày 1/1/2026. Tuy nhiên, hiện nhiều địa phương chưa kịp thời cập nhật biến động thị trường, dẫn đến bảng giá đất không sát với thực tế.

Để khắc phục vấn đề này, ông Mai Văn Phấn cho hay, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã có văn bản đề nghị các địa phương: xây dựng bảng giá đất sát thực tế, đánh giá tác động của thị trường và tiềm năng phát triển kinh tế – xã hội; theo dõi và cập nhật thường xuyên dữ liệu giá đất, tổ chức hệ thống quản lý thông tin chặt chẽ.

Ông Phấn cũng cho biết, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang phối hợp với Bộ Tài chính để điều chỉnh cách tính mức thu tiền sử dụng đất khi chuyển mục đích sử dụng đất, nhằm giải quyết vướng mắc liên quan đến vấn đề này.

UBND tỉnh Bắc Ninh vừa có yêu cầu Chủ tịch UBND phường Yên Dũng khẩn trương giải quyết các khiếu nại liên quan đến việc bồi thường, hỗ trợ và tái định cư cho một số công dân tại phường Yên Dũng. Những khiếu nại này đã được đưa ra trong phiên tiếp công dân định kỳ vào ngày 15/7/2025, với sự tham gia của Chủ tịch UBND tỉnh, Thường trực HĐND tỉnh và Đoàn ĐBQH tỉnh.

Dự án khu công nghiệp Yên Lư, với tổng vốn đầu tư gần 2.700 tỷ đồng và quy mô lên tới 377 ha, đang được triển khai. Tính đến tháng 5/2025, đã có 359,3 ha được giải phóng mặt bằng và hơn 343 ha được chuyển mục đích sử dụng đất. Tuy nhiên, vẫn còn một số diện tích chưa lập phương án bồi thường do nhiều thửa đất không có bờ thửa, ranh giới rõ ràng và một số hộ gia đình không có cơ sở để lập phương án bồi thường, hỗ trợ.

Tỉnh Bắc Ninh hiện là địa phương có số lượng khu công nghiệp lớn, với hơn 30 khu công nghiệp có tổng diện tích lên tới hàng nghìn hecta. Các khu công nghiệp này đã và đang đóng góp đáng kể vào quy mô kinh tế (GRDP) của tỉnh, đứng thứ 5 cả nước. Đặc biệt, các khu công nghiệp ở Bắc Ninh thu hút mạnh mẽ vốn đầu tư, đặc biệt là vốn FDI. Trong 6 tháng đầu năm 2025, tỉnh Bắc Ninh đã thu hút hơn 12 tỷ USD vốn đầu tư quy đổi, đứng thứ 2 toàn quốc về thu hút vốn FDI, chỉ sau thành phố Hà Nội.

Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giải quyết triệt để các vấn đề liên quan đến bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho người dân để đảm bảo quyền lợi của họ và triển khai dự án theo kế hoạch. Việc giải quyết các khiếu nại này đang được yêu cầu giải quyết gấp, với báo cáo kết quả trước ngày 15/8/2025.

Có thể thấy, việc triển khai dự án khu công nghiệp Yên Lư cũng như các khu công nghiệp khác tại Bắc Ninh đang đòi hỏi sự quan tâm đặc biệt đến việc giải quyết các vấn đề liên quan đến bồi thường, hỗ trợ và tái định cư cho người dân. Đây là một phần không thể thiếu trong quá trình phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh, nhưng vẫn cần đảm bảo quyền lợi chính đáng của người dân.

Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo năm 2025, được Quốc hội thông qua, sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 1/10/2025. Một trong những điểm đáng chú ý của luật này là việc bổ sung quy định miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất để tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Cụ thể, luật bổ sung điểm m vào sau điểm l khoản 1 Điều 157 Luật Đất đai 2024 về trường hợp được miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất. Theo đó, các tổ chức, doanh nghiệp sử dụng đất để xây dựng phòng thí nghiệm, cơ sở ươm tạo công nghệ, cơ sở thực nghiệm, sản xuất thử nghiệm và cơ sở vật chất, hạ tầng dùng chung để hỗ trợ nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo sẽ được miễn hoặc giảm tiền sử dụng đất.

Các trường hợp được miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất bao gồm: sử dụng đất vào mục đích sản xuất, kinh doanh thuộc lĩnh vực ưu đãi đầu tư hoặc tại địa bàn ưu đãi đầu tư; sử dụng đất để thực hiện chính sách nhà ở, đất ở đối với người có công với cách mạng, thương binh, hộ gia đình liệt sĩ; sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, nhà lưu trú công nhân; sử dụng đất của đơn vị sự nghiệp công lập; sử dụng đất xây dựng kết cấu hạ tầng cảng hàng không, sân bay; sử dụng đất xây dựng kết cấu hạ tầng đường sắt chuyên dùng; sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư theo phương thức đối tác công tư; sử dụng đất làm mặt bằng xây dựng trụ sở, sân phơi, nhà kho, nhà xưởng sản xuất; sử dụng đất xây dựng công trình cấp nước sạch và thoát nước, xử lý nước thải; sử dụng đất không phải đất quốc phòng, an ninh cho mục đích quốc phòng, an ninh của doanh nghiệp quân đội, công an.

Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo 2025 có hiệu lực thi hành từ ngày 1/10/2025, trừ các điều khoản có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025.

Khổ sở vì đường đi bị hàng xóm cản trở

Nhiều người gặp rắc rối khi mảnh đất của mình không có lối đi riêng mà phải đi chung với hàng xóm. Anh Đặng Duy Linh sở hữu một mảnh đất ở xã Ngọc Hòa, huyện Chương Mỹ, Hà Nội, mua với giá 6 tỷ đồng để đầu tư. Tuy nhiên, sau khi mua, anh phát hiện ra rằng lối đi vào mảnh đất này là ngõ chung và bị hàng xóm phản đối.

Nhiều người rơi vào tình cảnh khó khăn khi không có lối đi riêng vào nhà đất của mình, và việc tranh chấp với hàng xóm trở nên gay gắt.

Anh Linh tìm hiểu và biết rằng mảnh đất này được chia từ lô đất lớn và con ngõ là đất của nhà bên cạnh cho đi nhờ. Tuy nhiên, khi anh làm thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, hàng xóm lại cho rằng ngõ là của họ và anh không có quyền đi ngõ này.

“Muốn bán đất cũng không ai dám mua. Hàng xóm dựng cổng sắt chắn ngang ngõ, mở quán trà đá án ngữ lối vào, rồi treo biển ‘Khu vực tranh chấp, cấm đi lại’. Mỗi lần dẫn khách đến xem đất, khách không quay trở lại”, anh Linh kể lại.

Hàng xóm xây tường bịt lối đi

Tương tự, chị Kim Anh ở xã Kim An, huyện Thanh Oai, Hà Nội cũng gặp phải tình cảnh tương tự khi mảnh đất của chị bị hàng xóm xây tường chắn lối đi do tranh chấp lối đi chung.

“Trước đây, nhà tôi chưa có nhu cầu sử dụng đến ngõ số 2, nên không đi lối đó. Khi có ý định mở lối đi ngõ số 2, gia đình tôi đã hỏi chính quyền về nguồn gốc và được biết, đây là đất công cộng do Nhà nước quản lý”, chị Kim Anh nói.

Tuy nhiên, sau khi mở lối đi sang ngõ số 2, nhà hàng xóm không để cho gia đình chị Kim Anh sử dụng, họ xây bịt lối đi và khẳng định là đất “các cụ để lại”.

Cẩn trọng để tránh phiền toái

Ông Trần Tiến Thành, chuyên gia môi giới bất động sản cho biết, việc mua đất mà không có đường đi hợp pháp có thể dẫn đến nhiều rắc rối. “Mảnh đất dù đẹp nhưng không có đường đi hợp pháp thì không thể tách thửa, không được xây dựng, không thể công chứng sang tên bình thường và không thể bán lại dễ dàng”, ông Thành nói.

Ông Quốc Bảo, đại diện sàn phân phối nhà đất Kim Điền cảnh báo: “Mua đất không có đường đi tiềm ẩn nhiều rủi ro và không phải lựa chọn tốt nhất cho việc định cư lâu dài”.

Có thể yêu cầu mở lối đi?

Luật sư Nguyễn Thụy Hân cho biết, theo quy định tại khoản 1 Điều 254 Bộ luật Dân sự 2015, chủ sở hữu thửa đất bị vây bọc bởi các bất động sản khác, không có hoặc không đủ lối đi ra đường công cộng, có quyền yêu cầu chủ sở hữu đất liền kề dành cho mình một lối đi hợp lý trên phần đất của họ.

Việc mở lối đi có thể yêu cầu đền bù hoặc không phải đền bù, tùy thuộc vào hai bên thỏa thuận và hoàn cảnh cụ thể.