Ở các xã vùng cao như Bao La, Tân Pheo, Đà Bắc, những lớp học đặc biệt được mở sau mỗi mùa gặt, với sự tham gia của vài chục người phụ nữ dân tộc Mường, Dao, Thái. Họ ngồi bên nhau, chăm chú nghe giảng về từng nét chữ đầu tiên. Đây là những lớp ‘giáo dục tiếp tục sau khi biết chữ’, một phần trong nỗ lực xóa mù chữ và nâng cao năng lực học tập cộng đồng do Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Hòa Bình phối hợp tổ chức.

Từ năm 2020 đến nay, đã có 6 lớp như vậy được mở, với 125 học viên, 100% là nữ và là người dân tộc thiểu số. Họ đến lớp không vì điểm số, không vì bằng cấp mà vì một điều giản dị: Biết đọc tên mình, biết viết đơn xin vay vốn, hiểu những dòng chữ in trên bao thuốc trừ sâu hay đơn khám bệnh.

Ở cái tuổi ngũ tuần, bà Hà Thị Nhung, người dân tộc Thái ở xã Bao La, đã bắt đầu một hành trình mới – học chữ. Trước kia, mỗi lần đi trạm y tế hay nhận hỗ trợ, bà đều phải nhờ người khác điền giúp giấy tờ. Có khi, cán bộ bảo ký tên, bà chỉ biết cười trừ, đưa ngón trái ra lăn dấu. ‘Tôi xấu hổ lắm. Đến tên mình cũng không viết nổi’, bà Nhung chia sẻ.

Cơ hội đến khi Trung tâm học tập cộng đồng xã Bao La mở lớp học sau biết chữ vào buổi tối, tranh thủ khi người dân đã thu hoạch xong mùa vụ. Lớp học nhỏ, chỉ có một chiếc bàn gỗ dài và những cuốn vở đã ngả màu theo tay học viên. Nhưng với bà Nhung, đó là thế giới khác – nơi bà bắt đầu nhận diện lại chính mình qua từng con chữ.

Tính đến nay, các xã khu vực Hòa Bình cũ đạt tỷ lệ nữ biết chữ là 99,81%, trong đó nữ dân tộc thiểu số và miền núi đạt 99,64% – vượt xa mục tiêu 93% được đặt ra trong Chiến lược quốc gia về bình đẳng giới giai đoạn 2021-2030. Đây không chỉ là một thành tích trong lĩnh vực giáo dục mà còn là kết quả của quá trình kiên trì xóa mù chữ, giáo dục tiếp tục sau biết chữ và xây dựng mô hình học tập cộng đồng bền vững.

Tuy nhiên, biết chữ không đơn thuần là đích đến mà là điểm khởi đầu cho một hành trình dài hơi – hành trình trao quyền, xây dựng năng lực tự chủ cho người phụ nữ. ‘Khi người phụ nữ biết đọc, biết viết, họ có thể tiếp cận thông tin, hiểu quyền lợi, chủ động trong kinh tế gia đình và chăm sóc con cái. Quan trọng hơn, họ trở thành người truyền cảm hứng học tập trong bản làng, nơi mà việc cầm bút, đi học với phụ nữ từng là điều xa lạ, thậm chí bị cho là ‘không cần thiết” – Ông Trần Văn An – Trưởng Phòng Giáo dục thường xuyên, Sở Giáo dục và Đào tạo chia sẻ.

Dù kết quả đạt được rất đáng ghi nhận, nhưng thực tế ở các xã vùng cao vẫn đặt ra không ít thách thức. Ở một số địa bàn đặc biệt khó khăn, việc duy trì kết quả sau xóa mù chữ chưa thật sự ổn định. Nhiều phụ nữ lớn tuổi quanh năm bám nương, ít có điều kiện tiếp cận thông tin vẫn đang đối mặt nguy cơ tái mù.

Những bước đi căn cơ đang dần được triển khai để đảm bảo ‘biết chữ’ không chỉ là thành tích mà phải là nền móng cho sự phát triển. Từ năm 2025, Trường Cao đẳng Sư phạm Hòa Bình được giao nhiệm vụ đưa các nội dung về giới, bình đẳng giới và sức khỏe sinh sản vào chương trình đào tạo giáo viên. Cùng với đó, các trung tâm học tập cộng đồng ở cơ sở cũng đang được mở rộng vai trò. Từ chỗ chỉ dạy chữ sang hướng dẫn kỹ năng sản xuất, sử dụng công nghệ số, khởi nghiệp tại chỗ… Đây là bước đi cho thấy chương trình xoá mù, nâng cao năng lực cộng đồng không chỉ truyền đạt con chữ, mà còn giúp thay đổi tư duy, cách nghĩ, cách làm của đồng bào dân tộc thiểu số.

Từ một chương trình xóa mù chữ ban đầu, việc nâng cao năng lực học tập cộng đồng đang được triển khai để làm cho ‘học tập suốt đời’ trở thành hiện thực ở cả những bản làng xa nhất. Và ở đó, mỗi người phụ nữ biết chữ, dù chỉ một câu, một dòng, cũng đang viết nên phần tương lai tươi sáng hơn của chính mình.

Ngày 26-7, tại xã Ea H’Leo, tỉnh Đắk Lắk, một hội thi nấu ăn đặc sắc đã diễn ra với sự tham gia của các món ăn truyền thống từ người đồng bào dân tộc thiểu số. Sự kiện này được tổ chức nhằm chào mừng 78 năm ngày Thương binh – Liệt sĩ (27-7), thể hiện sự tri ân và tôn vinh những người đã hy sinh và đóng góp cho Tổ quốc.

Hội thi nấu ăn là hoạt động thiết thực, không chỉ thể hiện sự quan tâm của cộng đồng đối với những người đã hy sinh mà còn là dịp để các cộng đồng dân tộc thiểu số tại Đắk Lắk giao lưu và đoàn kết. Các món ăn được chế biến theo phương pháp truyền thống, giữ nguyên hương vị đặc trưng và mang đậm bản sắc văn hóa của từng dân tộc.

Thông qua hoạt động này, người dân địa phương và du khách có cơ hội trải nghiệm và tìm hiểu sâu sắc hơn về phong tục tập quán cũng như sự đa dạng văn hóa của các dân tộc thiểu số ở Việt Nam. Hội thi nấu ăn là một phần trong chuỗi các hoạt động chào mừng ngày Thương binh – Liệt sĩ, thể hiện tinh thần nhân đạo và sự biết ơn sâu sắc đối với những cống hiến và hy sinh của các anh hùng liệt sĩ.

Những món ăn truyền thống được chuẩn bị và trình bày một cách tỉ mỉ, không chỉ mang lại hương vị đặc trưng mà còn thể hiện sự sáng tạo và tài năng của các đầu bếp. Sự đa dạng và phong phú của các món ăn đã thể hiện sự đa dạng văn hóa của các dân tộc thiểu số tại Đắk Lắk.

Trong không khí ấm áp và ý nghĩa này, người dân địa phương và du khách đã có cơ hội thưởng thức và trải nghiệm những nét văn hóa đặc sắc của các dân tộc thiểu số. Hội thi nấu ăn đã trở thành một hoạt động văn hóa quan trọng, góp phần gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa của các dân tộc thiểu số tại Việt Nam.

UBND tỉnh Đắk Lắk hy vọng rằng thông qua hoạt động này, sẽ tiếp tục phát huy sự đoàn kết và giao lưu văn hóa giữa các cộng đồng dân tộc thiểu số, cũng như thể hiện sự tri ân và tôn vinh những người đã hy sinh và đóng góp cho Tổ quốc.

Câu lạc bộ Sinh viên Phú Thọ Đại học Luật Hà Nội vừa tổ chức thành công chiến dịch tình nguyện thường niên ‘Sắc Hạ2025 – Nâng cánh diều bay’ tại xã Đại Đồng, tỉnh Phú Thọ, từ ngày 18 đến 20/7 vừa qua. Chiến dịch này là hoạt động hưởng ứng và phát huy tinh thần xung kích của Chiến dịch Thanh niên tình nguyện Hè năm 2025.

Xã Đại Đồng, được thành lập trên cơ sở sắp xếp các xã Ân Nghĩa, Tân Mỹ và Yên Nghiệp, là địa bàn còn nhiều khó khăn với chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số, đặc biệt dân tộc Mường chiếm trên 90%. Tại đây, nhận thức về pháp luật của một bộ phận người dân còn hạn chế. Do đó, chiến dịch tình nguyện này đã có ý nghĩa thiết thực trong việc nâng cao nhận thức pháp luật và hỗ trợ người dân tại địa bàn.

Trong chiến dịch, đoàn viên thanh niên đã tổ chức lễ dâng hương tại Đình Khói, tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ tại Di tích Chiến khu cách mạng Mường Khói. Họ cũng giao lưu văn hóa, tổ chức ‘Phiên chợ 0 đồng’ kết hợp sinh hoạt hè, tuyên truyền pháp luật về phòng chống bạo lực học đường. Các hoạt động khác bao gồm giao lưu văn hóa với các trò chơi dân gian, kỹ năng sơ cứu bỏng cho đông đảo bà con Nhân dân.

Đặc biệt, Câu lạc bộ đã phối hợp cùng Đoàn Thanh niên xã triển khai và bàn giao công trình thanh niên ‘Thắp sáng đường quê’ tiến tới chào mừng Đại hội đại biểu Đảng bộ xã Đại Đồng lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030. Chương trình Gala giao lưu văn nghệ diễn ra trong điều kiện thời tiết không thuận lợi nhưng vẫn thu hút sự quan tâm, tham dự của đông đảo người dân, đại diện chính quyền địa phương. Trong chương trình này, 40 suất quà đã được trao cho các học sinh vượt khó, các hộ gia đình có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn.

Bên cạnh đó, hoạt động ‘Chủ nhật xanh’ đã thu hút đông đảo đoàn viên, thanh niên tham gia với nhiều phần việc cụ thể như: Tổng vệ sinh môi trường, thu gom rác thải, phát quang bụi rậm, khơi thông cống rãnh. Theo đồng chí Đỗ Trọng Nghĩa – Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ, Bí thư Đoàn TNCS Hồ Chí Minh xã Đại Đồng, chiến dịch không chỉ là hoạt động tri ân thiết thực mà còn thể hiện rõ vai trò, trách nhiệm của tuổi trẻ trong xây dựng quê hương.

Câu lạc bộ Sinh viên Phú Thọ Đại học Luật Hà Nội, thành lập năm 2016, luôn là một trong những đội ngũ tiên phong của Trường tổ chức các hoạt động tình nguyện. Với tinh thần tình nguyện vì cộng đồng, hướng về quê hương, CLB đang từng ngày phát triển với những bước tiến mới.

‘Chiến dịch năm nay không chỉ là hoạt động tình nguyện thường niên mà còn mang ý nghĩa đặc biệt với những hoạt động thiết thực nhân dịp kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh – Liệt sĩ’, chị Võ Hà Chi – Trưởng Ban tổ chức chiến dịch, chia sẻ. Chiến dịch ‘Sắc Hạ2025 – Nâng cánh diều bay’ là minh chứng sinh động cho tinh thần ‘tiên phong – xung kích – sáng tạo – không ngại gian khó’ của tuổi trẻ.

Thông tin thêm về chiến dịch và các hoạt động tình nguyện của Câu lạc bộ Sinh viên Phú Thọ Đại học Luật Hà Nội có thể được tìm thấy trên các trang web và mạng xã hội.

Chị Út Tịch – Biểu tượng bất tử của người phụ nữ vùng dân tộc thiểu số Nam bộ

Chị Út Tịch, tên thật là Nguyễn Thị Út, sinh năm 1931 tại Tam Ngãi, Vĩnh Long, đã trở thành một biểu tượng bất tử của người phụ nữ vùng dân tộc thiểu số ở Nam bộ trong cuộc chiến tranh giữ nước và dựng nước. Cuộc đời của chị là một bản anh hùng ca về lòng yêu nước, sự kiên trung và hy sinh cao cả.

Chị Út Tịch mồ côi mẹ từ nhỏ, từng bán chè, gánh nước, mót lúa để sinh nhai. Lấy chồng sớm, có 6 người con, chị là điển hình của mẫu người phụ nữ ‘không thích nói nhiều, đã nói là làm, làm bằng được, làm tới chết’. Chồng chị, ông Lâm Văn Tịch, là người dân tộc Khmer, cũng là cán bộ cách mạng hoạt động bí mật. Sau khi ông Tịch bị địch sát hại, chị quyết định bồng con lên rừng, xin vào đội du kích.

Với hành trang đơn sơ, chị Út Tịch đã chiến đấu qua muôn vàn gian khổ, không rời hàng ngũ dù có người khuyên chị nên về chăm sóc các con nhỏ. Chị không phải là người phụ nữ đầu tiên ra chiến trận, cũng không phải người duy nhất hy sinh, nhưng trong chị có đủ đầy cả tình mẹ, tình vợ, tình dân, tình đồng đội và tình yêu Tổ quốc.

Khi chị ngã xuống ở trận đánh năm 1968, con gái út của chị mới lên 3. Không có lễ tang rầm rộ, không kèn trống, không huy chương, nhưng hàng nghìn phụ nữ miền Tây đã khóc chị.

Chị Út Tịch không chỉ là một biểu tượng cách mạng mà còn là một hình bóng máu thịt trong đời sống của bà con miền Tây. Tượng đài chị Út Tịch được đúc bằng đồng, đặt tại Tam Ngãi, Vĩnh Long, là minh chứng cho sự kính trọng và biết ơn của người dân.

Ngày nay, vẫn có nhiều người phụ nữ tiếp nối bước chân chị Út Tịch, không mang súng ra trận nhưng không lùi bước trước những thử thách mới của thời bình. Họ là những người phụ nữ dân tộc thiểu số, từng bước vươn lên từ vùng căn cứ cách mạng, như chị Thạch Thị Thu Hà, Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo Vĩnh Long, hay chị Nguyễn Thị Nhiền, Chủ tịch UBND xã Phong Thạnh.

Họ đã chứng minh rằng phụ nữ vùng căn cứ không phải là điểm yếu mà là điểm tựa để giữ Đảng, giữ nước và giữ niềm tin nhân dân. Trong thời đại hiện nay, với những thách thức mới, cần có chiến lược hỗ trợ những ‘Út Tịch thời bình’ để họ có thể phát triển và vươn lên.

Cụ thể, cần thiết lập Chương trình hành động quốc gia ‘Phụ nữ vùng căn cứ phát triển bền vững giai đoạn 2025-2035’, thành lập Quỹ ‘Ngọn lửa Út Tịch’ hỗ trợ phụ nữ vượt khó ở vùng đặc biệt khó khăn, bổ sung vào giáo trình và truyền thông đại chúng các hình tượng phụ nữ cách mạng tiêu biểu, và tổ chức hội thảo cấp quốc gia về ‘Phụ nữ vùng căn cứ – Từ lịch sử đến chính sách’.

Thái Nguyên – một tỉnh miền núi phía Bắc của Việt Nam – đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể trong công cuộc đổi mới và phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Với nhiều giải pháp đồng bộ và hiệu quả, tỉnh đã cải thiện đáng kể hạ tầng kỹ thuật, văn hóa – xã hội thiết yếu như điện, đường, trường học, trạm y tế, nhà văn hóa tại các bản làng.

Những nỗ lực này không chỉ nâng cao mức sống của người dân mà còn làm thay đổi căn bản tập quán canh tác và bộ mặt bản làng. Các bản làng dân tộc thiểu số tại Thái Nguyên nay đã có những gam màu tươi sáng với những ngôi nhà mới xây dựng, đường sá được mở rộng và trải bê tông, tạo điều kiện thuận lợi cho việc giao lưu và phát triển kinh tế.

Việc đầu tư có trọng tâm trọng điểm, phù hợp với điều kiện, tiềm năng thế mạnh, phong tục tập quán của đồng bào đã thu được kết quả tích cực. Công tác vận động quần chúng phát huy quyền làm chủ, sự tham gia chủ động của cộng đồng và người dân đã khơi dậy tinh thần nỗ lực vươn lên của đồng bào. Nhờ đó, tỷ lệ hộ nghèo giảm sâu, khoảng cách về mức sống so với bình quân chung của tỉnh từng bước thu hẹp. Sự nghiệp giáo dục, y tế, văn hóa của các vùng dân tộc có bước phát triển mới.

Tỉnh Thái Nguyên cũng đẩy mạnh việc trang bị kiến thức về khoa học kỹ thuật, hỗ trợ vật tư phân bón, nguồn cây, con giống chuyển đổi cây trồng vật nuôi, phát triển ngành nghề, làng nghề truyền thống. Hệ thống hạ tầng viễn thông được xây dựng tạo điều kiện cho bà con tiếp cận các nền tảng công nghệ số.

Một số sản phẩm nông nghiệp của tỉnh đã có giá trị thương phẩm cao, trong đó chè là cây trồng chủ lực. Nhiều địa phương đã tập trung phát triển và đã cho sản lượng, giá trị thương phẩm cao với các loại cây trồng như na, bưởi, quế… Sản phẩm truyền thống như dệt, may trang phục dân tộc, mật ong, gạo nếp vải, cốm, miến dong, rượu men lá… đã đáp ứng yêu cầu về chất lượng, thị hiếu người tiêu dùng và đã đạt tiêu chuẩn OCOP.

Bên cạnh những thành tựu, vẫn còn một số khó khăn và thách thức mà tỉnh cần phải vượt qua. Các vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi địa hình trải rộng, mật độ dân cư không tập trung, trình độ sản xuất còn dựa nhiều vào yếu tố tự nhiên, phương thức canh tác giản đơn, giá trị kinh tế thấp, ít cơ hội tiếp cận việc làm phi nông nghiệp.

Cơ sở hạ tầng nhiều xã phía Bắc của tỉnh chưa được đầu tư hoàn thiện. Cơ chế, chính sách chưa đủ hấp dẫn thu hút doanh nghiệp có tiềm lực kinh tế mạnh đầu tư vào công nghiệp chế biến, liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị tại các xã vùng sâu, vùng xa.

Tuy nhiên, bản sắc văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số tại Thái Nguyên vẫn được giữ gìn và phát huy. Những nét đẹp mang giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào như ngôn ngữ, trang phục truyền thống, phong tục tập quán, nghi lễ tín ngưỡng, ẩm thực, dân ca dân vũ được các cấp ủy, chính quyền tạo điều kiện cho bà con bảo tồn và phát huy.

Mới đây, tỉnh Thái Nguyên đã ban hành đề án phát triển du lịch cộng đồng với nhiều triển vọng về các điểm đến mới và tạo thêm việc làm cho người dân. Làng du lịch sinh thái nhà sàn Thái Hải, Làng du lịch cộng đồng xóm Mỏ Gà, Làng văn hóa dân tộc bản Quyên… có thể coi là hình mẫu để nâng cao, nhân rộng.

Trong thời gian tới, tỉnh cần tiếp tục quan tâm và có những giải pháp hiệu quả hơn nữa để phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi một cách bền vững.