Các nhà khoa học Trung Quốc đã đạt được những bước tiến đáng kể trong lĩnh vực phát triển giao diện não – máy tính (BCI), giúp chuyển đổi tín hiệu não thành văn bản. Mặc dù bắt đầu nghiên cứu chậm hơn Mỹ, Trung Quốc đang nhanh chóng bắt kịp và có những đóng góp đáng kể trong lĩnh vực này.

Gần đây, các nhà khoa học Trung Quốc đã tiến hành thử nghiệm lâm sàng với 5 bệnh nhân cấy con chip kích thước bằng đồng xu gọi là Beinao-1, giao diện não máy tính không dây. Trong thử nghiệm, một phụ nữ 67 tuổi không thể nói được do mắc bệnh xơ cứng teo cơ một bên (ALS) đã chuyển ý nghĩ thành chữ trên màn hình máy tính tại bệnh viện công ở trung tâm Bắc Kinh.

Công nghệ não hay giao diện não – máy tính (BCI) do các nhà khoa học Mỹ dẫn đầu, nhưng Trung Quốc đang nhanh chóng bắt kịp. Viện nghiên cứu não Trung Quốc (CIBR) đã ra mắt công ty tư nhân NeuCyber NeuroTech tập trung vào sản phẩm công nghệ não như Beinao-1. Thử nghiệm trên bệnh nhân ALS đánh dấu thử nghiệm thứ 3 của chip Beinao-1 trên người và là lần đầu tiên trên thế giới BCI không dây được cấy ghép bán xâm lấn vào não người.

Chip não của NeuCyber có thể thu thập đủ thông tin thông qua màng cứng để giải mã từ ngữ cụ thể. Trong khi đó, các công ty Mỹ như Neuralink của Elon Musk và Synchron đang sử dụng phương pháp xâm lấn nhiều hơn để đặt chip bên trong màng cứng nhằm thu được tín hiệu tốt hơn. Tuy nhiên, những phương pháp này đòi hỏi phẫu thuật có rủi ro cao hơn.

Trung Quốc mới bắt đầu nghiên cứu công nghệ não từ những năm 1990, nhưng đang phát triển nhanh chóng. Năm 2014, các nhà khoa học nước này giới thiệu dự án quốc gia về công nghệ não có thể sánh ngang với Mỹ và châu Âu. Theo các chuyên gia, BCI không xâm lấn của những nhà nghiên cứu Trung Quốc tương đương về độ phức tạp với sản phẩm của Mỹ và Anh.

Viện nghiên cứu não Trung Quốc dự định đẩy nhanh thử nghiệm trên người bằng cách cấy chip vào 50-100 bệnh nhân trong năm tới. Tính đến tháng 5/2025, tổng cộng có 5 bệnh nhân đã cấy chip Beinao-1, bằng số người cấy chip từ công ty Neuralink của Elon Musk. Thị trường công nghệ chip não dự kiến tăng lên 12,4 tỷ USD năm 2034.

Trong giai đoạn từ năm 2024 đến nửa đầu năm 2025, thế giới đã chứng kiến những bước tiến đáng kể trong lĩnh vực máy tính lượng tử. Công nghệ này không chỉ mở ra một kỷ nguyên mới trong lĩnh vực công nghệ, mà còn đang tái định hình các nền tảng an ninh mạng, mã hóa và quốc phòng trên toàn cầu.

Cuộc đua phát triển máy tính lượng tử và mạng lượng tử đang tăng tốc giữa các cường quốc như Mỹ, Trung Quốc, Liên minh châu Âu (EU), Anh và Ấn Độ. Họ xem công nghệ lượng tử là một lợi thế chiến lược không thể thiếu để đảm bảo vị thế của mình trên trường quốc tế. Một trong những đột phá gần đây là sự ra đời của máy tính lượng tử với khả năng phá vỡ các thuật toán mã hóa hiện tại như RSA hay ECC trong tương lai gần.

Điều này đã thúc đẩy các cơ quan an ninh mạng của nhiều quốc gia, bao gồm Mỹ và Anh, đẩy mạnh việc chuyển đổi sang chuẩn mã hóa hậu lượng tử. Bên cạnh đó, lĩnh vực mạng lượng tử cũng ghi nhận những bước tiến quan trọng. Công nghệ truyền thông sử dụng hạt photon để truyền thông với độ bảo mật tuyệt đối đang được triển khai.

Một số thành tựu đáng chú ý trong lĩnh vực mạng lượng tử bao gồm việc các nhà khoa học tại Đức đã thành công trong việc gửi thông điệp lượng tử qua cáp quang dài hơn 250km. Ở Ấn Độ, Viện Công nghệ IIT Delhi và Tổ chức Nghiên cứu Quốc phòng (DRDO) đã truyền được thông tin lượng tử trong không gian mà không cần dây dẫn, qua khoảng cách hơn một km.

Các quốc gia cũng đang đầu tư mạnh vào hạ tầng mạng lượng tử tích hợp mã hóa hậu lượng tử. Trung Quốc đã triển khai tuyến liên lạc lượng tử Bắc Kinh – Hợp Phì dài khoảng một nghìn km. Châu Âu cũng đang phát triển dự án EuroQCI, một hệ thống mạng lượng tử liên quốc gia kết hợp truyền thông mặt đất và vệ tinh.

Những phát triển này cho thấy công nghệ lượng tử đang trở thành một hạ tầng quan trọng để đảm bảo thông tin, bảo mật và quyền lực mềm trong kỷ nguyên số. Công nghệ này không chỉ là lĩnh vực công nghệ, mà còn đóng vai trò trung tâm trong chiến lược quốc phòng và an ninh quốc gia của nhiều nước.

Việc làm chủ công nghệ lượng tử mang lại nhiều lợi ích cụ thể như tăng cường an ninh mạng quốc gia, đảm bảo an toàn cho hạ tầng trọng yếu và tạo đột phá trong nghiên cứu khoa học. Tuy nhiên, các quốc gia cũng phải đối mặt với những thách thức không nhỏ, bao gồm hạ tầng lượng tử đắt đỏ, kỹ thuật phức tạp và đòi hỏi thiết bị chuyên dụng.

Triển vọng của lĩnh vực này là vô cùng lớn. Một khi đạt đến ngưỡng khả thi, mạng lượng tử có thể trở thành ‘Internet thế hệ mới’ với mức độ bảo mật gần như tuyệt đối. Máy tính lượng tử có thể giúp con người giải quyết các bài toán mà máy tính truyền thống mất hàng thế kỷ.