Giáo dục nghề nghiệp đang là một trong những lĩnh vực then chốt trong việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho thị trường lao động. Dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) do Bộ Giáo dục và Đào tạo công bố để lấy ý kiến góp ý đã đưa ra một số điểm mới quan trọng, trong đó có việc mở rộng quyền tự chủ cho các cơ sở giáo dục nghề nghiệp.

Tự chủ trong giáo dục nghề nghiệp được xem là một bước tiến quan trọng nhằm tạo điều kiện cho các trường nghề chủ động hơn trong công tác tuyển sinh, đào tạo và quản lý tài chính. Tuy nhiên, đi kèm với tự chủ là trách nhiệm giải trình về chất lượng và hiệu quả đào tạo. Điều này đòi hỏi các cơ sở giáo dục nghề nghiệp phải có cơ chế kiểm định và đánh giá chất lượng đào tạo để đảm bảo chất lượng nguồn nhân lực.

Các chuyên gia và lãnh đạo cơ sở giáo dục nghề nghiệp cho rằng, tự chủ sẽ giúp các trường nghề chủ động hơn trong công tác tuyển sinh, đào tạo và quản lý tài chính. Thạc sĩ Huỳnh Ngọc Hợi, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Phương Đông (Thành phố Đà Nẵng) cho rằng, dự thảo mở rộng quyền tự chủ cho các cơ sở giáo dục nghề nghiệp sẽ mang lại nhiều thuận lợi. Các trường sẽ chủ động hơn trong việc xây dựng phương án tuyển sinh phù hợp với người học và đặc thù ngành nghề.

Tiến sĩ Phạm Văn Tân, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Y tế Hà Nội, cho rằng tự chủ chỉ tiêu tuyển sinh sẽ đi kèm với trách nhiệm giải trình về chất lượng và hiệu quả đầu ra. Nhà trường sẽ phải công khai mức học phí và các khoản thu dịch vụ khác cho từng năm học và toàn khóa. Điều này sẽ giúp người học và các bên liên quan có thể đánh giá và giám sát chất lượng đào tạo của trường.

Thạc sĩ Nguyễn Khánh Cường, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Công nghệ Quốc tế LILAMA2 (tỉnh Đồng Nai) đánh giá, việc mở rộng quyền tự chủ giúp trường nghề chủ động hơn trong công tác tuyển sinh và đào tạo. Tuy nhiên, cần có thêm chính sách hỗ trợ từ ngân sách nhà nước để sinh viên yên tâm học tập và các trường có thể đầu tư vào cơ sở vật chất và đội ngũ giảng viên.

Về việc đưa chức danh giảng viên đồng cơ hữu vào dự thảo, các chuyên gia cho rằng cần định nghĩa rõ về giảng viên đồng cơ hữu để tránh lạm dụng khi mở ngành. Cần có văn bản hướng dẫn cụ thể để nhà trường thuận tiện hơn trong việc tuyển dụng, ký hợp đồng và phân bổ giờ giảng.

Thạc sĩ Huỳnh Ngọc Hợi đề xuất, cần quy định tỷ lệ tối đa giảng viên đồng cơ hữu được tính vào tổng số giảng viên phục vụ cho việc mở ngành hoặc duy trì ngành. Điều này giúp đảm bảo ngành học vẫn có “xương sống” là giảng viên cơ hữu toàn thời gian để duy trì lâu dài.

Dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) cần tiếp tục được hoàn thiện để tạo ra hệ sinh thái giáo dục nghề nghiệp năng động, linh hoạt, thích ứng cao với sự thay đổi của thị trường lao động và cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Điều này đòi hỏi sự tham gia đóng góp ý kiến của các chuyên gia, lãnh đạo cơ sở giáo dục nghề nghiệp và các bên liên quan để xây dựng một hệ thống giáo dục nghề nghiệp chất lượng và hiệu quả.

Giáo dục nghề nghiệp là một phần quan trọng trong hệ thống giáo dục của Việt Nam. Với việc mở rộng quyền tự chủ cho các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, dự kiến sẽ có nhiều thay đổi tích cực trong thời gian tới.

Bộ Công Thương và Tổng cục Thống kê cũng có vai trò quan trọng trong việc phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo để xây dựng và triển khai các chương trình đào tạo nghề nghiệp chất lượng cao.

Bộ Giáo dục và Đào tạo đang tiến hành rà soát và điều chỉnh sách giáo khoa (SGK) cũng như tài liệu giáo dục địa phương. Điều này diễn ra sau khi một số tỉnh và thành phố được sáp nhập theo chủ trương của Trung ương. Mục tiêu chính là đảm bảo quá trình dạy học không bị gián đoạn và phù hợp với tình hình mới.

Vụ trưởng Vụ Giáo dục phổ thông, Bộ Giáo dục và Đào tạo, ông Thái Văn Tài, đã chia sẻ về lộ trình, cách làm và định hướng triển khai. Ông cho biết Bộ đã ban hành kế hoạch về nghiên cứu và phát triển Chương trình giáo dục phổ thông. Trong đó, có nội dung chỉnh sửa chương trình một số môn học bị ảnh hưởng bởi thay đổi địa giới hành chính và việc thực hiện chính quyền địa phương hai cấp.

Đối với các môn học cần chỉnh sửa chương trình, Bộ sẽ chỉ đạo các nhà xuất bản xem xét thay đổi nội dung SGK cho phù hợp. Trong năm học 2025-2026, vẫn sử dụng nguyên SGK đã được Bộ phê duyệt và các cơ sở giáo dục phổ thông đã lựa chọn. Đồng thời, Bộ sẽ tiến hành chỉnh sửa những SGK cần thiết để có thể thực hiện trong năm học 2026-2027.

Về tài liệu giáo dục địa phương, ông Tài cho biết theo quy định của Luật Giáo dục 2019, tài liệu giáo dục địa phương do Ủy ban nhân dân tỉnh tổ chức biên soạn, thẩm định và Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo phê duyệt ban hành. Vì vậy, việc điều chỉnh và bổ sung cho phù hợp với sự thay đổi địa giới hành chính và chính quyền địa phương hai cấp sẽ do Ủy ban nhân dân tỉnh tổ chức thực hiện.

Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Công văn số 4060/BGDĐT-GDPT ngày 17/7/2025 về tăng cường công tác chỉ đạo thực hiện chương trình và SGK giáo dục phổ thông năm học 2025-2026. Trong đó, hướng dẫn các địa phương tổ chức lựa chọn các nội dung/chủ đề trong tài liệu giáo dục địa phương của các tỉnh/thành phố sắp xếp đơn vị hành chính để tổ chức dạy học trong năm học 2025-2026.

Ông Tài cũng cho biết việc phát triển Chương trình giáo dục phổ thông là một nhiệm vụ quan trọng để chương trình có thể cập nhật với những thay đổi và phù hợp với thực tế. Tuy nhiên, khi cập nhật chương trình có thể sẽ dẫn đến việc phải thay đổi SGK. Do đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ cân nhắc rất kỹ vấn đề này để cân đối giữa việc cập nhật và việc giữ ổn định SGK.

Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ chỉ đạo các địa phương tổ chức xây dựng khung nội dung giáo dục địa phương các cấp học, lớp học của đơn vị hành chính mới. Sau đó, tiến hành chỉnh lý tài liệu giáo dục địa phương để phù hợp với khung nội dung đã xây dựng và sử dụng dạy học trong các năm học tiếp theo.

Bộ Giáo dục và Đào tạo nhấn mạnh rằng việc điều chỉnh SGK và tài liệu giáo dục địa phương phải được thực hiện một cách khoa học, đảm bảo tính hệ thống và logic của chương trình giáo dục. Quá trình này cần được theo dõi và kiểm tra chặt chẽ để đảm bảo chất lượng giáo dục không bị ảnh hưởng.

Các địa phương cần tích cực phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo để triển khai thực hiện các nội dung trên. Đồng thời, cần có kế hoạch cụ thể để hỗ trợ các cơ sở giáo dục trong việc triển khai chương trình và SGK mới.

Việc triển khai điều chỉnh SGK và tài liệu giáo dục địa phương là một phần quan trọng trong quá trình đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo. Điều này nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển của đất nước và hội nhập quốc tế.

Bộ Giáo dục và Đào tạo đang tích cực làm việc với các bên liên quan để đảm bảo quá trình triển khai được thuận lợi và đạt hiệu quả cao. Điều này sẽ góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo, đáp ứng sự mong đợi của xã hội.

Ngành giáo dục hiện đang đối mặt với nhiều thách thức trong việc đảm bảo môi trường học đường an toàn cho học sinh và sinh viên. Các vấn đề tồn tại và có xu hướng gia tăng bao gồm tình trạng bắt nạt qua môi trường mạng, tai nạn thương tích, đuối nước, ngộ độc thực phẩm và việc sử dụng thuốc lá điện tử.

Theo số liệu thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo, tình trạng bắt nạt trên môi trường mạng có xu hướng tăng cao. Trong 5 tháng đầu năm 2025, đã có 28 trường hợp được ghi nhận. Điều này cho thấy sự cần thiết phải có các biện pháp mạnh mẽ hơn để ngăn chặn và xử lý tình trạng này.

Bên cạnh đó, số vụ tai nạn giao thông liên quan đến học sinh cũng còn ở mức cao. Trong năm 2024, đã có 4.111 vụ tai nạn giao thông liên quan đến học sinh, sinh viên. Đuối nước và tai nạn thương tích vẫn tiếp tục là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong cho trẻ em. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết đối với ngành giáo dục trong việc tăng cường các biện pháp đảm bảo an toàn cho học sinh.

Trước những thách thức này, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã đưa ra 8 giải pháp chủ yếu nhằm giải quyết những vấn đề tồn tại. Trong đó, thiết lập hệ thống pháp lý đủ mạnh để xử lý các hành vi vi phạm được coi là giải pháp then chốt. Đồng thời, ngành giáo dục cũng sẽ tập trung nâng cao hiệu quả công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống và văn hóa ứng xử cho học sinh, sinh viên.

Ngoài ra, ngành giáo dục sẽ đẩy mạnh công tác quản lý, hỗ trợ người học theo hướng hiện đại, toàn diện và hiệu quả. Việc tăng cường công tác quản lý và hỗ trợ người học cũng như xây dựng dịch vụ hỗ trợ toàn diện cho học sinh, sinh viên cũng được coi là các giải pháp quan trọng.

Đặc biệt, trong bối cảnh công nghệ số phát triển nhanh chóng, việc ứng dụng công nghệ vào công tác quản lý và hỗ trợ học sinh cũng là một hướng đi quan trọng. Điều này không chỉ giúp nâng cao hiệu quả quản lý mà còn hỗ trợ kịp thời cho học sinh trong các tình huống cần thiết.

Cuối cùng, để đảm bảo thực sự an toàn cho học sinh, sinh viên, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và xã hội. Chỉ khi có sự tham gia và đồng thuận của các bên liên quan, mới có thể xây dựng được môi trường học đường an toàn và lành mạnh cho tất cả học sinh.

Thông tin chi tiết về các giải pháp của Bộ Giáo dục và Đào tạo có thể được tìm hiểu thêm trên trang thông tin của Bộ.