Ở tuổi 93, mẹ Việt Nam Anh hùng Lê Thị Tuyết vẫn vẹn nguyên sự minh mẫn và ấm áp, dù đã trải qua những tháng năm đầy gian khó trong thời kháng chiến. Tại ấp Ba Tục, xã Trà Cú, mẹ đã tiếp đón chúng tôi với sự nồng hậu và thân thiện.

Mỗi khi có dịp gặp gỡ, mẹ thường bồi hồi nhớ về quá khứ, về những ngày tháng gian khổ khi phải đối mặt với chiến tranh, về sự hy sinh của chồng và con trai. Tuy nhiên, mẹ cũng không quên bày tỏ niềm vui trước sự phát triển của địa phương và cuộc sống ấm no của người dân ngày nay.

Sinh năm 1933 tại xã Thanh Sơn, huyện Trà Cú, mẹ Lê Thị Tuyết đã kết hôn với đồng chí Nguyễn Văn Nguy vào năm 1952. Chồng của mẹ là Thượng sĩ Tiểu đoàn 307, một đơn vị chiến đấu kiên cường trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ. Không chỉ bản thân tham gia cách mạng, mẹ còn tích cực hoạt động trong hội phụ nữ xã, góp phần vận động và hỗ trợ cho các phong trào cách mạng.

Trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, mẹ Lê Thị Tuyết đã thể hiện sự dũng cảm và kiên cường. Mẹ tham gia vận động thành lập lực lượng vũ trang và hoạt động cho đến năm 1975. Sự hy sinh của chồng và con trai lớn, những người đã anh dũng hy sinh vì Tổ quốc, đã giúp mẹ được Chủ tịch nước tặng danh hiệu cao quý ‘Bà mẹ Việt Nam anh hùng’.

Ngoài ra, mẹ Lê Thị Tuyết cũng được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Kháng chiến hạng Nhất, Huy chương Vì sự nghiệp giải phóng phụ nữ, và Huy hiệu 40 năm tuổi Đảng. Những cống hiến của mẹ đã để lại dấu ấn sâu sắc trong lịch sử cách mạng của đất nước.

Nhớ lại quá trình tham gia cách mạng, mẹ kể về việc chồng mẹ tham gia cách mạng từ năm 1946 và định hướng cho gia đình cùng tham gia. Mẹ đã tham gia hoạt động phong trào phụ nữ, vận động và hỗ trợ bộ đội đánh giặc. Khi chồng mẹ hy sinh vào ngày 18/6/1964, mẹ đã biến đau thương thành sức mạnh để tiếp tục hoạt động và chăm sóc các con.

Con trai lớn của mẹ, Nguyễn Văn Bạch, cũng đã hy sinh vào ngày 16/6/1971 khi đang chiến đấu trên chiến trường. Sự mất mát này đã càng thôi thúc mẹ quyết tâm thực hiện các nhiệm vụ và đóng góp cho cách mạng đến ngày toàn thắng.

Hiện tại, dù đã 93 tuổi, mẹ Lê Thị Tuyết vẫn duy trì thói quen xem chương trình thời sự trên đài truyền hình và theo dõi tình hình thời sự diễn ra. Mẹ luôn thể hiện nhiệt huyết với cách mạng và nhắc nhở con cháu tiếp tục phát huy truyền thống cách mạng của gia đình.

Mẹ Lê Thị Tuyết là biểu tượng của sự kiên cường, dũng cảm và lòng yêu nước. Câu chuyện của mẹ là nguồn cảm hứng cho nhiều thế hệ, nhắc nhở về truyền thống cách mạng và sự hy sinh của những người đã góp phần xây dựng quê hương và đất nước.

Trong những ngày cuối tháng 6, khi nắng hè đổ lửa xuống vùng đất phía tây xã Cam Lộ, tỉnh Quảng Trị, hai ông Phan Nho Thắng (67 tuổi) và Phan Thái Bình (61 tuổi, cùng trú xã Đức Thịnh, tỉnh Hà Tĩnh) đã lặn lội vào vùng rừng sâu. Mục đích của họ là tìm về nơi anh trai của họ, liệt sĩ Phan Văn Tần, từng chiến đấu và anh dũng hy sinh.

Ông Phan Thái Bình tâm sự, gia đình ông đã muốn vào tìm kiếm anh trai từ lâu nhưng chưa có thông tin đầy đủ. “Anh hy sinh trong rừng, biết tìm lại hài cốt là khó nhưng chúng tôi vẫn vào”, ông Bình nói. Ba năm trước, gia đình ông Bình đã kết nối được với một số gia đình khác có liệt sĩ hy sinh trong cùng trận đánh này. Họ đã giữ liên lạc và chia sẻ thông tin về hành trình tìm kiếm.

Chiến địa năm xưa là cao điểm 597, nay nằm về phía tây của xã Cam Lộ. Sau hơn một giờ đi xe máy theo đường sản xuất lâm nghiệp, hai ông mất thêm 30 phút leo bộ lên đồi cao. Hành trang mang theo là dĩa cau trầu, trà rượu, hoa quả và giấy áo theo phong tục. Chọn điểm bằng phẳng đặt lễ vật, hai ông ngắt những nhánh hoa rừng để gửi đến các liệt sĩ.

Liệt sĩ Phan Văn Tần đã tham gia chiến đấu và anh dũng hy sinh tại đây vào ngày 16-6-1971, sau ba năm nhập ngũ. Cùng tham gia trận đánh này còn có nhiều liệt sĩ khác, và cùng chung một tâm nguyện của các gia đình cho đến nay chưa thành hiện thực: đó là tìm thấy hài cốt liệt sĩ.

Tại khu vực này, từ thông tin các cựu chiến binh, lực lượng quân sự tỉnh Quảng Trị đã nhiều lần tìm kiếm nhưng chưa có kết quả. Ông Bình cho biết gia đình vẫn tiếp tục hành trình tìm kiếm anh trai khi có thêm thông tin mới.

Điểm cao 597 và khu vực xung quanh hiện trở thành rừng sản xuất của người địa phương. Lấp ló sau các quả đồi là các trụ điện và đường dây 500kV. Giữa màu xanh của rừng và ánh sáng của dòng điện hôm nay là máu xương của những người đã ngã xuống vì độc lập, tự do của Tổ quốc.

Câu chuyện của hai ông Phan Nho Thắng và Phan Thái Bình là một trong nhiều câu chuyện về các gia đình liệt sĩ đang tìm kiếm hài cốt của người thân. Hành trình tìm kiếm này không chỉ là về việc tìm thấy hài cốt, mà còn là về việc kết nối quá khứ và tôn vinh những người đã ngã xuống vì Tổ quốc.

Thông qua hành trình tìm kiếm này, gia đình liệt sĩ hy vọng sẽ tìm thấy hài cốt của người thân và mang lại sự an ủi cho những người đã mất. Đồng thời, cũng là dịp để tri ân và tôn vinh những người đã hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc.

Côn Đảo – Một Nơi Linh Thiêng Của Lịch Sử

Là một nhà báo, tôi đã có cơ hội đến thăm nhiều địa danh lịch sử, nhưng Côn Đảo luôn là một nơi đặc biệt. Không cần lời giới thiệu hay sắc màu tô điểm, Côn Đảo tự nó đã trở nên linh thiêng. Chỉ cần một bước chân đặt xuống, một làn gió biển mặn mòi thoảng qua, là đã thấy lòng trùng xuống, tim nhói lên một niềm kính phục và biết ơn vô hạn. Côn Đảo là nơi từng tấc đất, từng nắm cát, từng con sóng cũng mang trong mình một câu chuyện bi hùng về lòng yêu nước, sự hy sinh và niềm tin son sắt vào ngày mai hòa bình.

Ngày 26/7, tôi có cơ hội đặt chân lên đặc khu thiêng liêng này để tham dự Lễ tri ân các anh hùng, liệt sĩ tại Côn Đảo. Cùng hàng trăm đại biểu, người dân, cựu chiến binh và những người con xa xứ trở về, chúng tôi đã dâng nén hương thành kính tại Nghĩa trang Hàng Keo, Nghĩa trang Hàng Dương, những nơi được xem là “bàn thờ Tổ quốc” giữa biển khơi. Khó có thể diễn tả được cảm xúc của tôi lúc đứng lặng lẽ nghiêng mình trước những ngôi mộ – phần lớn là chưa biết tên – những người con ưu tú của đất mẹ đã ngã xuống trong bóng tối của ngục tù, trong nỗi đau không tên, để góp phần cho ánh sáng tự do được thắp lên cho hôm nay.

Những nén nhang, ngọn nến bập bùng trong gió như là hơi thở của quá khứ vọng về, nhắc nhở chúng ta rằng, để có được những ngày bình yên này, máu xương đã từng đổ xuống biết bao nhiêu. Khi ánh chiều buông xuống, tôi cảm nhận như đất trời lặng im để lắng nghe lời tri ân, để chứng kiến sự tiếp nối thiêng liêng giữa các thế hệ. Những giọt nước mắt âm thầm rơi xuống không chỉ là của nỗi đau, mà còn là của lòng biết ơn và niềm tự hào vô hạn. Bởi vì trong nơi tưởng như là chốn tận cùng ấy, lại chính là điểm khởi đầu của những điều cao cả nhất – tình yêu đất nước, lòng hy sinh vô điều kiện, và khát vọng độc lập, tự do.

Đêm xuống, tôi tham dự chương trình nghệ thuật “Côn Đảo – Bản hùng ca bất tử” – một khúc tráng ca không chỉ kể về quá khứ mà còn lay động trái tim từng người bằng sức mạnh của nghệ thuật, của âm nhạc, của những ký ức chưa bao giờ nguôi ngoai trong tâm thức dân tộc. Dưới vòm trời đầy sao, tiếng nhạc vang lên như tiếng vọng của những linh hồn anh hùng đang trở về.

Tôi đặc biệt xúc động với ca khúc “Viết tiếp câu chuyện hòa bình”, một bài hát không quá ồn ào, nhưng từng câu từng chữ lại đào sâu vào ký ức, gọi dậy bao hình ảnh hào hùng: “Cha ông ta ngày xưa ngã xuống, để cho đời ta ngày sau đổi lấy hòa bình. Giữa khói binh ai cũng nguyện lòng hy sinh… Để cho đất nước yên vui từ đó. Để cho đỏ thắm màu cờ tự do. Để những tiếng cười vang khắp nơi từ ngày chiến thắng”.

Côn Đảo không chỉ là một địa danh. Côn Đảo là ký ức, là biểu tượng, là chứng nhân. Côn Đảo là nơi lưu giữ những nỗi đau tận cùng nhưng cũng là nơi phát ra ánh sáng rực rỡ nhất của tinh thần bất khuất, nơi “tử vì sinh, mất vì còn, chịu đựng để chiến thắng”.

Tôi xúc động khi nghĩ về những người tù không án – những người dám đứng lên vì lý tưởng cao cả dù biết rằng con đường phía trước là bóng tối nhà tù, là roi vọt, là đòn tra tấn, và có thể là cái chết không tên, không tuổi. Tôi nghĩ về những nữ chiến sĩ kiên cường nơi “chuồng cọp” Côn Đảo, nơi họ vẫn giữ trọn khí tiết, vẫn hát giữa đau thương, vẫn tin vào ngày mai.

Và tôi cũng nghĩ đến những người trẻ hôm nay – thế hệ sinh ra trong hòa bình, lớn lên trong nhịp sống sôi động và tự do. Liệu chúng ta đã hiểu hết giá trị của hòa bình, của độc lập? Liệu chúng ta có đang viết tiếp câu chuyện của cha ông bằng hành động thiết thực, bằng ý chí vươn lên, bằng khát vọng xây dựng đất nước hùng cường?

Đi giữa đêm Côn Đảo, tôi thấy những ngọn nến nhỏ được đặt trước mỗi phần mộ. Ánh nến lung linh soi rọi khuôn mặt trầm ngâm của những người đến viếng. Mỗi ngọn nến như là một lời hứa âm thầm – rằng chúng tôi sẽ không quên, sẽ sống xứng đáng, sẽ tiếp tục hành trình mà các anh, các chị đã khởi đầu bằng máu và nước mắt.

Tôi xúc động đặc biệt khi được trò chuyện với một nữ cựu tù chính trị năm xưa, nay đã ngoài 80 tuổi nhưng vẫn giữ nét cương nghị của một thời không khuất phục. Cô kể lại những ngày tháng bị biệt giam trong phòng tối, chỉ có tiếng rít của roi điện và tiếng gió biển rít qua song sắt làm bạn. Cô kể, bằng giọng đều đều, không một lời oán trách, rằng những người con gái tuổi đôi mươi năm ấy đã cắn răng chịu đựng mọi cực hình chỉ để giữ lại một điều: lòng tin. “Chúng tôi không sợ chết, chỉ sợ Tổ quốc không độc lập” cô nói, mắt nhìn xa xăm về phía Nghĩa trang Hàng Dương.

Tôi tin rằng, chính từ những nơi như Côn Đảo – nơi thử thách con người đến tận cùng – đã sinh ra những giá trị vĩnh cửu. Ở đây, tôi không chỉ thấy cái chết, mà thấy sự sống vĩnh hằng của lòng yêu nước. Tôi không chỉ thấy ngục tù, mà thấy niềm tin mãnh liệt vào một ngày mai.