Kiểm toán Nhà nước vừa công bố kết quả kiểm toán tổng hợp năm 2024, tiết lộ những vấn đề đáng lo ngại trong hoạt động của các tổ chức tài chính ngân hàng. Mặc dù Ngân hàng Nhà nước đã thực hiện chính sách tiền tệ chủ động và linh hoạt trong năm 2023, góp phần kiểm soát lạm phát ở mức 3,25%, ổn định tỷ giá và đảm bảo thanh khoản cho hệ thống ngân hàng, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, nhưng vẫn tồn tại nhiều bất cập.
Cụ thể, cơ cấu tín dụng chưa đúng định hướng ưu tiên, với dư nợ tín dụng bất động sản vào cuối năm 2023 tăng 11,8% so với cuối năm 2022, trong đó đầu tư vào bất động sản tăng tới 35,4%, gấp 2,5 lần mức tăng trưởng chung của toàn ngành. Điều này cho thấy sự dịch chuyển lớn trong cơ cấu tín dụng, tập trung vào lĩnh vực bất động sản, tiềm ẩn nhiều rủi ro về mặt thanh khoản và an toàn tài chính.
Chất lượng tín dụng cũng có xu hướng suy giảm, với nợ xấu của nhóm khách hàng có dư nợ cấp tín dụng trên 500 tỷ đồng tăng cao về cả tỷ lệ và dư nợ, tập trung chủ yếu tại SCB và một số ngân hàng khác. Ngân hàng Nhà nước đã tiến hành 4 lần điều chỉnh giảm các mức lãi suất điều hành, với mức giảm từ 0,5%/năm đến 2%/năm, nhưng chênh lệch giữa lãi suất cho vay bình quân và lãi suất huy động bình quân năm 2023 vẫn còn trên 4%.
Chương trình hỗ trợ lãi suất theo Nghị định số 31/2022/NĐ-CP ngày 20/5/2022 của Chính phủ đã kết thúc với số tiền hỗ trợ lãi suất chỉ đạt 1.216 tỷ đồng, bằng 3,04% kế hoạch. Điều này cho thấy hiệu quả của chương trình còn thấp và cần được xem xét, điều chỉnh trong thời gian tới.
Kiểm toán Nhà nước cũng chỉ ra những tồn tại trong hoạt động đầu tư tài chính của một số đơn vị. Chẳng hạn, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Agribank) có Công ty Cho thuê tài chính I – Agribank đang lỗ lũy kế tại 31/12/2023 là 783,1 tỷ đồng. Công ty Cho thuê tài chính II – Agribank đã bị tuyên bố phá sản và chấm dứt hoạt động.
Kết quả kiểm toán tại một số ngân hàng cũng chỉ ra những sai sót trong việc phân loại nhóm nợ và thực hiện trình tự, thủ tục cho vay. Một số ngân hàng còn có sai sót về trình tự, thủ tục cho vay, điển hình là việc thẩm định sơ sài, định kỳ chưa đánh giá lại tài sản bảo đảm, thiếu chứng từ giải ngân/tài liệu chứng minh mục đích sử dụng vốn.
Ngoài ra, tại Ngân hàng Chính sách xã hội, vẫn còn tồn tại tình trạng các trường hợp cho vay giải quyết việc làm không đúng đối tượng, cho vay vượt hạn mức, hỗ trợ lãi suất chưa đúng quy định. Một số chi nhánh có tỷ lệ nợ quá hạn, nợ khoanh cao so với bình quân toàn hệ thống.
Tổng quan, kết quả kiểm toán tổng hợp năm 2024 của Kiểm toán Nhà nước cho thấy những vấn đề cần được quan tâm và giải quyết trong hoạt động của các tổ chức tài chính ngân hàng. Việc cơ cấu lại tín dụng, cải thiện chất lượng tín dụng và nâng cao hiệu quả hoạt động của các đơn vị đầu tư tài chính là những việc cần làm để đảm bảo an toàn và bền vững của hệ thống tài chính.