Giáo dục nghề nghiệp đang là một trong những lĩnh vực then chốt trong việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho thị trường lao động. Dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) do Bộ Giáo dục và Đào tạo công bố để lấy ý kiến góp ý đã đưa ra một số điểm mới quan trọng, trong đó có việc mở rộng quyền tự chủ cho các cơ sở giáo dục nghề nghiệp.
Tự chủ trong giáo dục nghề nghiệp được xem là một bước tiến quan trọng nhằm tạo điều kiện cho các trường nghề chủ động hơn trong công tác tuyển sinh, đào tạo và quản lý tài chính. Tuy nhiên, đi kèm với tự chủ là trách nhiệm giải trình về chất lượng và hiệu quả đào tạo. Điều này đòi hỏi các cơ sở giáo dục nghề nghiệp phải có cơ chế kiểm định và đánh giá chất lượng đào tạo để đảm bảo chất lượng nguồn nhân lực.
Các chuyên gia và lãnh đạo cơ sở giáo dục nghề nghiệp cho rằng, tự chủ sẽ giúp các trường nghề chủ động hơn trong công tác tuyển sinh, đào tạo và quản lý tài chính. Thạc sĩ Huỳnh Ngọc Hợi, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Phương Đông (Thành phố Đà Nẵng) cho rằng, dự thảo mở rộng quyền tự chủ cho các cơ sở giáo dục nghề nghiệp sẽ mang lại nhiều thuận lợi. Các trường sẽ chủ động hơn trong việc xây dựng phương án tuyển sinh phù hợp với người học và đặc thù ngành nghề.
Tiến sĩ Phạm Văn Tân, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Y tế Hà Nội, cho rằng tự chủ chỉ tiêu tuyển sinh sẽ đi kèm với trách nhiệm giải trình về chất lượng và hiệu quả đầu ra. Nhà trường sẽ phải công khai mức học phí và các khoản thu dịch vụ khác cho từng năm học và toàn khóa. Điều này sẽ giúp người học và các bên liên quan có thể đánh giá và giám sát chất lượng đào tạo của trường.
Thạc sĩ Nguyễn Khánh Cường, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Công nghệ Quốc tế LILAMA2 (tỉnh Đồng Nai) đánh giá, việc mở rộng quyền tự chủ giúp trường nghề chủ động hơn trong công tác tuyển sinh và đào tạo. Tuy nhiên, cần có thêm chính sách hỗ trợ từ ngân sách nhà nước để sinh viên yên tâm học tập và các trường có thể đầu tư vào cơ sở vật chất và đội ngũ giảng viên.
Về việc đưa chức danh giảng viên đồng cơ hữu vào dự thảo, các chuyên gia cho rằng cần định nghĩa rõ về giảng viên đồng cơ hữu để tránh lạm dụng khi mở ngành. Cần có văn bản hướng dẫn cụ thể để nhà trường thuận tiện hơn trong việc tuyển dụng, ký hợp đồng và phân bổ giờ giảng.
Thạc sĩ Huỳnh Ngọc Hợi đề xuất, cần quy định tỷ lệ tối đa giảng viên đồng cơ hữu được tính vào tổng số giảng viên phục vụ cho việc mở ngành hoặc duy trì ngành. Điều này giúp đảm bảo ngành học vẫn có “xương sống” là giảng viên cơ hữu toàn thời gian để duy trì lâu dài.
Dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) cần tiếp tục được hoàn thiện để tạo ra hệ sinh thái giáo dục nghề nghiệp năng động, linh hoạt, thích ứng cao với sự thay đổi của thị trường lao động và cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Điều này đòi hỏi sự tham gia đóng góp ý kiến của các chuyên gia, lãnh đạo cơ sở giáo dục nghề nghiệp và các bên liên quan để xây dựng một hệ thống giáo dục nghề nghiệp chất lượng và hiệu quả.
Giáo dục nghề nghiệp là một phần quan trọng trong hệ thống giáo dục của Việt Nam. Với việc mở rộng quyền tự chủ cho các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, dự kiến sẽ có nhiều thay đổi tích cực trong thời gian tới.
Bộ Công Thương và Tổng cục Thống kê cũng có vai trò quan trọng trong việc phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo để xây dựng và triển khai các chương trình đào tạo nghề nghiệp chất lượng cao.