Cây thốt nốt đã trở thành biểu tượng văn hóa và bản sắc của vùng đất Vĩnh Long, đặc biệt là tại xã Lưu Nghiệp Anh, nơi những hàng thốt nốt vươn cao giữa cánh đồng lúa mênh mông, tạo nên bức tranh thiên nhiên bình dị mà lay động lòng người. Loại cây này không chỉ mang đậm nét đặc trưng của tỉnh Vĩnh Long nói riêng, miền Tây nói chung mà còn có rất nhiều công dụng trong cuộc sống hàng ngày của người dân địa phương.
Ông Huỳnh Văn Nghị, Chủ tịch UBND xã Lưu Nghiệp Anh cho biết, hiện tại xã có khoảng 50-60 cây thốt nốt mọc phân tán. Tuy nhiên, bao đời nay, nghề nấu đường thốt nốt đã quá quen thuộc với người dân địa phương. Người dân ở đây không chỉ sử dụng đường thốt nốt trong cuộc sống hàng ngày mà còn bán nó như một sản phẩm đặc trưng của vùng miền. Cây thốt nốt cung cấp lá để lợp mái nhà, thân dùng làm cột, kèo, trong khi quả thốt nốt có cơm ngọt thanh, giòn dẻo và nước từ nhụy hoa thốt nốt có thể làm nước uống giải khát.
Đặc biệt, chế biến thành đường thốt nốt là một nghề truyền thống của địa phương, mang lại hương vị thơm ngon và đậm nét đặc trưng của vùng miền. Anh Thạch Minh Hiếu, thế hệ thứ 3 trong gia đình theo nghề nấu đường thốt nốt ở xã Lưu Nghiệp Anh, chia sẻ, từ hồi nhỏ anh đã quen mùi khói, mùi mật thốt nốt rồi. Nghề này không giúp giàu có, nhưng là cái gốc của gia đình mình. Những sản phẩm từ cây thốt nốt được nhiều người biết đến và được ưa chuộng, vị ngọt tự nhiên của đường thốt nốt còn được dùng làm gia vị cho bữa ăn hằng ngày, dùng làm nước chấm, kho cá, làm đa dạng và phong phú cho ẩm thực.
Tuy nhiên, anh Thạch Sô Thông, người gắn bó hơn 10 năm với nghề nấu đường thốt nốt ở xã Lưu Nghiệp Anh, bày tỏ sự trăn trở, nghề này cực lắm, đến mùa là ngày nào cũng phải trèo cây từ sáng sớm, rồi về nhóm lửa nấu mật đến tối. Giá cả thì bấp bênh, đầu ra cũng không ổn định. Điều này đòi hỏi sự hỗ trợ và bảo tồn của chính quyền địa phương để giữ gìn nghề truyền thống này.
Cây thốt nốt không chỉ tạo nên vị ngọt đặc trưng của loài cây ở miền Tây, mà còn góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa của người Khmer Nam bộ. Giữa nhịp sống hiện đại, những hàng thốt nốt vẫn lặng lẽ vươn mình trên những cánh đồng, trở thành biểu tượng văn hóa, bản sắc vùng đất Vĩnh Long. Cây thốt nốt là một phần không thể thiếu trong cuộc sống của người dân Vĩnh Long, và cần được bảo tồn, phát huy và kết nối với du lịch cộng đồng để hướng đến một tương lai phát triển bền vững cho vùng đất này.
Một số hình ảnh về cây thốt nốt và nghề nấu đường thốt nốt tại Vĩnh Long có thể được tìm thấy tại https://vnexpress.net/cay-thot-not—bieu-tuong-van-hoa-va-ban-sac-vung-dat-Vinh-Long-3262344.html
